Mreža NVO Sjever je neformalna koalicija nevladinih organizacija sa teritorije sjevernog regiona Crne Gore.
- U poslovnom prostoru koji je u vlasništvu Centralne banke Crne Gore, gdje je nekada bila zgrada Fakulteta bez odgovarajućeg odobrenja, izvode se radovi takozvane "adaptacije" prostora, a zapravo se radi o rekonstrukciji objekta, čime se grubo krše odredbe Zakona o planiranju i izgradnji i važeći urbanistički propisi. Prijavu ovih radova Ministarstvu prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine, u ime austrijske firme „CEU consulting gmbh" iz Beča, potpisao je izvjesni Saša Palibrk. Ipak, u Centralnom registru privrednih subjekata (CRPS) nismo pronašli podatke o postojanju bilo kakvog predstavništva ove firme u Crnoj Gori, što već samo po sebi otvara ozbiljna pitanja o legalnosti angažmana i statusu izvođača radova.
U prijavi je navedeno da se radi o "adaptaciji prostora", iako su u stvarnosti izvedeni radovi probivanja zida na južnoj strani objekta, uklanjanja postojećeg prozora i postavljanja novih ulaznih vrata, čime je drastično izmijenjen izgled fasade i spoljašnjeg dijela zgrade. Osim toga, izvođači su uništili zelenu površinu, uklonili parkovsku klupu, izbetonirali novi prilaz i uklonili živu ogradu, potpuno devastirajući prostor koji je do tada imao javnu, estetsku i ekološku funkciju - kažu u Mreži Sjevera.
Oni podsjećaju da je investitor u prijavi radova naveo "zamjenu ulaznih vrata istih dimenzija", dok su u stvarnosti otvorili potpuno novi prolaz na mjestu gdje vrata uopšte nijesu bila predviđena.
- Postavlja se, dakle, ključno pitanje – da li sada svaki korisnik ili vlasnik prostora u ovoj zgradi može po sopstvenoj volji da probija zidove, postavlja ulaze i betonira zelene površine? Ili zakoni i urbanistička pravila važe samo za obične građane, dok su za institucije i međunarodne projekte očigledno "preporuke", a ne obaveze - kažu iz Mreže NVO Sjevera.
Kažu da su im u Sekretarijatu za urbanizam i planiranje Opštine Bijelo Polje, kazali da ovaj organ nije zaprimio prijavu radova, iako zakonske odredbe jasno propisuju da se adaptacije do 3.000 kvadratnih metara prijavljuju lokalnoj samoupravi, a ne ministarstvu.
- Dakle, sve ukazuje na to da se u ovom slučaju radi o klasičnoj divljoj gradnji, sprovedenoj bez saglasnosti i bez neophodne dokumentacije. Radovi su prijavljeni 3. oktobra, a još uvijek traju, što dodatno potvrđuje odsustvo institucionalne kontrole i nadzora.
Ovim putem javno pitamo predstavnike Evropske komisije u Podgorici – da li su upoznati sa ovim nezakonitim i vandalskim postupcima izvođača, ili se sve to sprovodi po njihovom nalogu? Da li je ovo primjer "evropskih standarda" i "dobre prakse" koju treba da slijede crnogorske institucije i građani
Kako je moguće da se novcem poreskih obveznika Evropske unije finansiraju projekti koji direktno narušavaju urbanistički red, uništavaju javne površine i ruše zakone države domaćina?
-Uništavanjem zelene površine njenim betoniranjem, izgradnjom novog prilaza i ulaza, kao i probijanjem fasade radi postavljanja eloksiranih vrata na zgradi na kojoj takve intervencije nisu predviđene, ozbiljno se narušava prostorni, arhitektonski i ambijentalni integritet objekta i njegove okoline. Ovakvim postupcima degradira se ne samo materijalna, arhitektonska, urbanistička, istorijska i kulturološka vrijednost prostora, već i njegova simbolička i identitetska vrijednost, kao neodvojiv dio urbanog nasljeđa gradskog jezgra.
Suprotstavljamo se daljoj banalizaciji i neodgovornom odnosu prema zajedničkom prostoru, kao i tendencioznoj i prećutnoj podršci koju lokalna uprava, svojim nepostupanjem, faktički pruža ovakvim zahvatima. Ćutanje i ignorisanje kršenja urbanističkih planova, kao i otuđenje gradskog zemljišta, predstavljaju grubo odstupanje od principa javnog interesa i zaštite prostora.
Posebno je zabrinjavajuće što brojne nevladine organizacije i lokalna udruženja koje inače glasno reaguju na mnogo bezazlenije društvene pojave, u ovom slučaju ćute. Da li je razlog to što možda očekuju grantove i finansijsku podršku upravo iz ove "Evropske kuće", pa im je, izgleda, devastacija manje važna od sopstvenih interesa ?
Uprkos našim upozorenjima upućenim izvođačima da svojim postupcima krše zakone i narušavaju izgled objekta i okolinu, oni su se oglušili o sve apele i nastavili radove, čime su svjesno i drsko demonstrirali potpunu neodgovornost i bahatost.
Na priloženim fotografijama jasno se vidi razmjera devastacije – od betoniranog travnjaka, preko uklonjenog zelenila, do probijenog zida i promijenjenog izgleda fasade. Ono što ostaje nejasno jeste motiv ovakvog bezobzirnog ponašanja, koje vrijeđa i građane i zdravorazumsko poimanje zakonitosti i javnog interesa.
Ironično, u Bijelom Polju se "gradi Evropska kuća", dok se istovremeno ruši sve ono što bi trebalo da simbolizuje – poštovanje zakona, očuvanje zajedničkog prostora, odgovornost i transparentnost.Tražimo da nadležni organi, opštinski, državni i inspekcijski, hitno reaguju, da se radovi obustave, da se zelena površina vrati u prvobitno stanje, i da se utvrdi odgovornost svih uključenih, bez obzira na njihov status ili političku zaštitu.
Takođe, pozivamo predstavnike Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori da se javno izjasne o ovom slučaju i objasne, da li podržavaju ovakvo postupanje svojih partnera i izvođača radova.
Ukoliko institucije i dalje budu ćutale, javnost će s pravom zaključiti da u ovoj državi zakoni važe samo za „obične" građane, a ne i za "evropske" projekte i njihove privilegovane i bahate izvođače-kažu na kraju u NVO Mreža Sjevera.
