Ovo istraživanje pokazuje da devet od deset preduzeća u EU (92%) investira u mjere za smanjenje emisija štetnih gasova. Geopolitičke i trgovinske napetosti usporavaju investicije na obje strane Atlantika, pri čemu carine SAD imaju veći uticaj na američka preduzeća. Čak 86% evropskih kompanija nastavlja da investira, mada opreznije nego prethodnih godina zbog veće političke, regulatorne i ekonomske nesigurnosti.
- Iako neizvjesnost veoma opterećuje preduzeća, ona zasad uspijevaju da se izbore sa šokovima - kaže Debora Revoltela, glavni ekonomista EIB.
- Postoji čvrsta riješenost da se ulaže u digitalizaciju i zelene inicijative, koje su od ključnog značaja za održavanje konkurentnosti na globalnom tržištu koje se neprestano mijenja. Jasno je da se težište stavlja na zelenu tranziciju, pri čemu se znatan dio investicija usmjerava na održive prakse- navela je.
Pema istraživanju, preduzeća u Evropi usvajaju napredne oblike vještačke inteligencije (AI) otprilike istim tempom kakav se bilježi u SAD. Udio preduzeća koja uvode generativnu AI iznosi 37% u Evropskoj uniji, u poređenju sa 36% u SAD. Ipak, evropska preduzeća zaostaju za američkim kada je riječ o primjeni AI u oblastima kao što su korisničke usluge, interni procesi, marketing i ljudski resursi. Pored toga, 81% preduzeća u SAD koja koriste AI to čine u više od dvije aktivnosti u poređenju sa evropskim preduzećima gdje je taj udio 55%.
Izazovi i prilike u vezi sa investiranjem
Istraživanje EIB za 2025. godinu takođe pokazuje da 83% preduzeća u EU navodi neizvjesnost, a 79% nedostatak kvalifikovane radne snage kao glavne prepreke investiranju. Pored toga, troškovi energije su ograničavajući faktor za 75% firmi, što ukazuje na značaj bržeg uvođenja obnovljive energije kao pokretača konkurentnosti EU.
Kada je riječ o budućem periodu, kompanije daju prednost investicijama u zamjenu mehanizacije u odnosu na proširenje kapaciteta, pri čemu 26% planira da proširi poslovanje u naredne tri godine, dok slične namjere iskazuje 37% američkih preduzeća. Udio preduzeća sa finansijskim ograničenjima neznatno je opao u poređenju sa prethodnim godinama. Oko 16% evropskih preduzeća koja investiraju koristi podršku politike u obliku bespovratnih sredstava ili finansiranja pod povoljnim uslovima. Naime, 61% mjera podrške u EU usmjereno je na konkretne ciljeve politike (41% podržava zelenu tranziciju, a 29% inovacije).
Preduzeća sa obje strane Atlantika sve su zabrinutija zbog nedavnih promjena carina i dažbina, pri čemu ih 77% preduzeća u SAD smatra glavnom preprekom (u poređenju sa 48% u EU). Potencijal za rast dovodi se u vezu sa pojačanim naporima u pravcu evropske integracije i pojednostavljenja. Konkretnije, 62% evropskih preduzeća smatra tržište EU fragmentiranim, dok se kod malih i srednjih preduzeća (MSP) birokratski troškovi procjenjuju na oko 2% njihovih prihoda.
Istraživanje EIB obuhvatilo je preko 12.000 preduzeća u EU i više od 800 preduzeća u SAD anketiranih od aprila do jula 2025. godine. Svi rezultati se mogu vidjeti ovdje.
