Kandidat desnog centra Aleksandar Stub iz Nacionalne koalicione partije i kandidat liberalne Zelene partije Peka Haavisto prošli su u drugi krug predsjedničkih izbora u Finskoj, pokazuju zvanični podaci, prenosi Reuters.

Nakon prebrojanih 99,5 odsto glasova, Stub je nakon prvog kruga, održanog u nedjelju, prvi sa 27,2 odsto podrške, a slijedi ga Havisto sa 25,8 odsto, dok je treći nacionalista Jusi Hala-aho sa 19 odsto podrške.

Drugi krug biće održan 11. februara pošto nijedan kandidat nije dobio više od 50 odsto glasova.

Finci su u nedjelju birali novog predsjednika, čija uloga dobija na značaju zbog naglog porasta tenzija sa susjednom Rusijom od početka rata u Ukrajini.

Pravo glasa na izborima imalo je oko 4,5 miliona građana.

Predsjednik Finske ima široka izvršna ovlašćenja u formulisanju spoljne i bezbjednosne politike, posebno u odnosu sa zemljama izvan EU, kao što su SAD, Rusija i Kina. Takođe je vrhovni komandant oružanih snaga i predstavlja zemlju na sastancima NATO.

Prema Ustavu Finske predsjednik odlučuje o pitanjima spoljne i bezbjednosne politke zajedno s vladom, imenuje premijera i ministre i potpisuje zakone.

Ostajući neutralna tokom Hladnog rata, Finska je prošle godine postala 31. članica NATO-a, na veliko iznenađenje Rusije sa kojom dijeli granicu dugu 1.340 kilometara.

U prvom krugu učestvovalo je devet kandidata.

Stub i Havisto važili za favorite, a kandidat krajnje desničarske Finske partije, Jusi Hala-aho, nalazio se na trećem mjestu u anketama.

"Biće potreban predsjednik sa vještinama u pogledu liderstva, humanosti. Naravno, on takođe mora da bude čvrst kada je potrebno", rekao je jedan glasač.

Odnosi između Finske i Rusije značajno su se pogoršali od februara 2022. i kada je počeo rat u Ukrajini.

Pošto je njen susjed ušao u NATO u aprilu 2023, Moskva je obećala "kontramjere". Finska se posebno suočila sa prilivom migranata na svoju istočnu granicu.

Helsinki je optužio Moskvu da je organizovala migrantsku krizu na svom pragu i zatvorio svoju granicu sa Rusijom u novembru prošle godine, što je mjera koju su podržali svi predsjednički kandidati.

Članica EU i zone evra, Finska je poslije Hladnog rata dala prioritet razvoju ekonomskih odnosa sa svojim velikim susjedom, u nadi da će se to pretvoriti u demokratski razvoj, prenose Vijesti.

Odlazeći predsjednik Sauli Ninisto, koji se povlači poslije dva šestogodišnja mandata, ponosio se time što je održao bliske veze sa Vladimirom Putinom, prije nego što je postao jedan od najžešćih protivnika ruskog predsjednika u Evropi.

U tom kontekstu, svi predsjednički kandidati brane nezavisnost Finske i njenu novu ulogu kao članice NATO-a, ocijenili su tamošnji stručnjaci i dodali da se svi kandidati zalažu da zemlja treba da preuzme svoju odbranu nezavisno i da aktivno doprinosi izgradnji zajedničke evropske odbrane i nordijske saradnje.