Korona virus gubi 90 odsto svoje sposobnosti da zarazi nakon 20 minuta u vazduhu, a većinu tog procenta za prvih pet minuta, pokazuju prve simulacije u svijetu o tome kako virus preživljava u izdahnutom vazduhu.

Otkrića su ponovo ukazala na važnost prenosa kovida kratkog dometa, a fizička distanca i nošenje maske vjerovatno su najefikasniji način sprečavanja zaraze. Ventilacija, iako i dalje vrijedna, vjerovatno ima manji uticaj.

- Ljudi su se fokusirali na prostore sa lošim ventilacijama i razmišljaju o prenosu (virusa) vazduhom na nekoliko metara ili prekoputa sobe. Ne kažem da se to ne dešava, ali i dalje mislim da je najveći rizik izlaganja kad ste blizu nekog - rekao je Gardijanu profesor Džonatan Rejd, direktor Istraživačkog centra Aerosol Univerziteta Bristol i autor studije, piše Blic.rs.

Kratkoročno raspadanje SARS-CoV-2 u vazduhu

- Kad se udaljite, ne samo što se aerosol tamo razrijedi, tu je i manje zarazni virus jer je izgubio (vremenom) svoju infektivnost”, kaže on.

Aerosoli su čvrste čestice ili tečne kapljice koje se mogu naći u vazduhu. Do sada su naše pretpostavke o tome koliko dugo virus može da preživi u kapljicama nošenim vazduhom bile bazirane na studijama koje su uključivale raspršivanje virusa u zapečaćene sudove nazvane “Goldbergovi bubnjevi”, koji rotiraju da održe kapljice u vazduhu.

Američki istraživači su uz pomoć ovog metoda otkrili da se virus i dalje može detektovati nakon tri sata. Ipak, takvi eksperimenti ne repliciraju tačno ono što se dešava kad kašljemo ili dišemo.

Mikrofizika vazdušnih MEM kapljica

Umjesto toga, istraživači Univerziteta Bristol razvili su aparaturu koja im je omogućila da generišu bilo koji broj sićušnih čestica sa virusom i nježno levitiraju njima između dva električna prstena bilo gdje u periodu od pet sekundi do 20 minuta, sa strogo kontrolisanom temperaturom, vlažnošću i intenzitet UV zračenja u okolini.

- Ovo je prvi put da je neko uspio da zaista simulira šta se dešava sa aerosolom tokom procesa izdisanja -  rekao je Rejd.

Studija, koja još nije recenzirana, ukazuje da kako virusne čestice napuštaju relativno vlažne i ugljen-dioksidom bogate uslove u plućima, one brzo gube vodu i suše se, dok se prenos na donje nivoe ugljen-dioksida povezuje sa rapidnim povećanjem pH. Oba ta faktora narušavaju sposobnost virusa da zarazi ljudske ćelije, ali brzina kojom se čestice suše varira u zavisnosti od relativne vlažnosti okolnog vazduha.

Kad je to bilo niže od 50 odsto – slično relativno suvom vazduhu kakav je u mnogim kancelarijama – virus je izgubio oko polovine svoje zaraznosti za pet sekundi, nakon čega je pad bio sporiji i stabilniji, sa dodatnih 19 odsto gubitka u sljedećih pet minuta. Pri vlažnosti od 90 odsto – što je otprilike ekvivalentno parnoj ili tuš kabini – pad infektivnosti je bio postepeniji, sa 52 odsto čestica koje su ostale zarazne nakon pet minuta, a 10 odsto nakon 20 minuta. Nakon toga nije bilo razlike između dva uslova.

Suprotno naširokom uvjerenju da se virus manje prenosi kad je toplo, temperature vazduha nije činila razliku po infektivnost virusa, prenio je Dejli mejl.

Uticaj SARS-CoV-2 na stabilnost u vazduhu

- To znači da ako se sastajem sa prijateljima za ručak danas u pabu, primarni rizik će vjerovatno biti da ću ja prenijeti virus mojim prijateljima ili oni meni, a ne da će ga prenijeti neko sa druge strane prostorije - rekao je Rejd, dodajući da ovo ukazuje na važnost nošenja maski kad je fizička distanca nemoguća.

Dr Stiven Grifin, profesor virusologije Univerziteta Lids, ukazao je na važnost dobre ventilacije.

- Aerosoli će brzo da ispune unutrašnji prostor u nedostatku odgovarajuće ventilacije, tako da pod pretpostavkom da zaražena osoba ostane u prostoriji, nivoi virusa će biti dopunjeni - istakao je.

Isti efekat primijećen je kod sve tri varijante virusa SARS-CoV-2 koje je tim dosad testirao, uključujući alfu, a naučnici se nadaju da će u predstojećim nedjeljama započeti eksperiment sa omikronom.