Ko je čovjek iza hype‑a, koje su mu korijeni i koja su „ključna obećanja" koja nosi – a koje ga kontroverze prate?
Njujorčani danas na biralištima
Pobijedi li na današnjim izborima, 4. novembra 2025. godine, Zohran Kwame Mamdani postao bi prvi muslimanski, prvi južnoazijski i prvi gradonačelnik Njujorka rođen u Africi – simbol duboke promjene u jednom od najraznovrsnijih gradova svijeta, sa skoro 900.000 muslimanskih stanovnika.
Kao 34-godišnji demokratski kandidat, Mamdani vodi u svim ključnim anketama i predviđanjima, sa šansama za pobjedu procijenjenim na 95 odsto prema Polymarketu i 91 odsto na Kalšiju, uprkos prijetnjama američkog predsjednika Donalda Trampa da će blokirati savezne fondove gradu ako on pobijedi.
Glasanje je u toku od 6 ujutru do 21h, a, prema podacima do podneva, preko 1,2 miliona Njujorčana već je glasalo, uključujući ranije glasanje koje je premašilo broj glasova iz cjelokupnih izbora 2021. godine.
Mamdani se suočava sa nezavisnim kandidatom Endruom Kuomom (bivšim guvernerom) i republikancem Kurtisom Sliom, ali ankete poput Quinnipiac-a (43 odsto za Mamdanija naspram 33 odsto za Kuoma) i RealClearPolitics prosjeka (46,1 odsto za Mamdanija, 14,3 boda prednosti) ukazuju na njegovu dominantnu poziciju. Ako se Sliwa povuče, trka bi postala još bliža, ali trenutni podaci sugerišu da će Mamdani osigurati pobjedu već u utorak uveče, nakon što se rezultati počnu objavljivati oko ponoći, slično izborima 2021. godine.
Ova trka nije samo lokalna – ona testira granice progresivizma u eri Trampa, sa Mamdanijevim obećanjima o pristupačnosti života koja su mobilisala mlade, radnike i manjine, ali i izazvala strahove od "egzodusa biznisa" među elitama. Njegova kampanja, istovremeno, ističe ekološke inicijative i planove za zelene stanice metroa, što dodaje novu dimenziju pristupu urbanog razvoja u Njujorku.
Porijeklo i preseljenje
Zohran Kwame Mamdani rođen je 18. oktobra 1991. godine u Kampali, Ugandi, a porodica se kasnije preselila u Sjedinjene Američke Države i nastanila se u Njujorku.
Roditelji su mu intelekutalci - otac mu je profesor Mahmood Mamdani i pakistanskog je porijekla, dok je majka Mira Nair, filmska stvarateljka iz Ugande.
Iz Ugande su se preselili u Kejptaun, Južna Afrika, kad je Zohran imao pet godina. Tamo je pohađao St. George's Grammar School.
Sa sedam godina (oko 1998. godine), porodica se preselila u Njujork, gdje je otac postao profesor antropologije na Univerzitetu Kolumbija. Odrastao je u Morningside Heights, odlazio u Bronx High School of Science i diplomirao afričke studije na Bowdoin College-u 2014.
Iako je mlad, njegov privatni imidž takav je da ga smatraju „stubom zajednice" - često se fotografiše s aktivistima, mladima i imigrantima, a na društvenim mrežama ima veliki broj pratilaca.
Ovaj spoj lične priče i identiteta pomaže mu da se predstavi kao kandidat koji razumije izazove običnih Njujorčana.
Privatni život: Od hip-hopa do porodične harmonije
Mamdanijev privatni život odražava njegovu kreativnu i aktivističku prirodu. Prije ulaska u politiku, radio je kao savjetnik za stanovanje, pomažući porodicama s niskim primanjima u Kvinsu da izbjegnu iseljenje, a istovremeno je nastupao kao hip-hop muzičar pod pseudonimom Mr. Cardamom – spoj njegovog imena i ljubavi prema začinima. Ova faza života, uključujući rad u filmovima i pisanju, bila je inspirisana roditeljskim večerama sa intelektualcima poput Edwarda Saida i Rašida Haldija, koji su mu bili "stričevi i ujaci".
U privatnom životu, Mamdani je 2021. upoznao svoju suprugu, sirijsku animatoricu i ilustratorku Ramu Duwaji, preko aplikacije Hinge. Par se zaručio 2024, sklopio šerijatski brak u decembru iste godine, a vjenčao u februaru 2025. u Gradskoj vijećnici Njujorka. Duwaji, rođena u Hjustonu od sirijskih muslimanskih roditelja, sarađivala je sa Spotify-jem, New Yorker-om i Tate Modern-om, dodajući umjetničku dimenziju njihovoj vezi.
Mamdanijev privatni život uključuje i dugogodišnja prijateljstva sa članovima lokalnih zajednica i aktivista za ljudska prava, što mu daje dodatnu autentičnost u očima birača. Često ističe porodične vrijednosti, ali i ličnu borbu sa islamofobijom poslije 11. septembra, kada je, kao dijete, doživio diskriminaciju u školi. U današnjem kontekstu, ova priča o imigrantu rezonira sa 350.000 muslimanskih glasača u Njujorku, od kojih će, kako se procjenjuje 50-75 odsto izaći na izbore, što bi moglo biti ključno za njegovu pobjedu.
Od skupštine do meteorskog uspona
Mamdanijev put u politiku počeo je 2017. Kada je bio volonter i menadžer kampanja za lokalne kandidate poput Khadera El-Yateema i Rossa Barkana. Godine 2020. pobijedio je na primarnim izborima i izabran u Državnu skupštinu Njujorka za 36. distrikt u Astoriji, Kvins, postavši prvi Južnoazijac, Ugandijac i treći musliman u tom tijelu.
Kao član Demokratske partije i Demokratskih socijalista Amerike (DSA), sponzorisao je 20 zakona (tri su postala zakon), uključujući uspješan pilot-projekt besplatnih autobusa i štrajk glađu sa taksi vozačima koji je oslobodio preko 450 miliona dolara duga. U skupštini se borio protiv prljavih elektrana i osigurao 100 miliona dolara za poboljšanje metroa.
Kandidaturu za gradonačelnika objavio je 23. oktobra 2024, a u junu 2025. šokirao svijet pobjedom na demokratskim predizborima (sa 12 bodova prednosti nad Endruom Kuomom), uprkos predviđanjima. Njegova kampanja, podržana super PAC-om New Yorkers for Lower Costs (1,3 miliona dolara), postala je simbol generacijske promjene, privlačeći mlade, radnike i manjine.
Dodatno, Mamdani je u prethodnim godinama bio poznat po mentorstvu mladih lidera u Kvinsu i Astoriji, organizovao radionice za političko osnaživanje i javne debate o održivom razvoju i socijalnoj pravdi, što dodatno učvršćuje njegov imidž reformatora.
Politike: Progresivni fokus na pristupačnost života
Mamdanijev program, inspirisan gradonačelnicima poput Mišel Vu iz Bostona i Brendona Skota iz Baltimora, usredsređen je na smanjenje troškova života u jednom od najskupljih gradova svijeta.
Ključne tačke uključuju:
Zamrzavanje najamnina za 2 miliona stanara u stanovima sa ograničenim cijenama renteIzgradnju 200.000 pristupačnih, sindikalno građenih jedinica u 10 godina
Univerzalnu besplatnu njegu djece (koja trenutno košta 22.500 dolara godišnje po djetetu)
Besplatne gradske autobuse (već testirano u pilotu)
Prodavnice hrane u vlasništvu grada koje bi imale niže cijene (po jedna po okrugu)
Podizanje minimalne plate na 30 dolara po satu do 2030
Reformu bezbjednosti sa naglaskom na prevenciju kriminala uz socijalne radnike umjesto samo policije
Za imigrante: pravna pomoć i zabranu prisilnog deportovanja u gradskim objektima
Za LGBTQ+ zajednicu: status zaštićenih u odnosu na saveznu politiku i kancelariju za podršku
Finansiranje bi došlo od poreza na korporacije i one sa preko milion dolara godišnje prihoda (procijenjeno 9 milijardi dolara), uprkos kritičarima poput Cato Instituta koji kažu da te brojke ne štimuju.
Mamdani vidi Njujork kao "sigurno utočište za LGBTQ+" i branik protiv Trampove administracije, ali je suočen sa optužbama za antisemitizam zbog podrške Palestini i Gazi.
Dodatni element koji donosi Mamdani u kampanju je fokus na urbane zelene inicijative: planira deset novih parkova i biciklističkih staza po kvartovima, uz subvencije za električne autobuse i smanjenje zagađenja, što se uklapa u globalni trend zelene politike.
Poslovne i javne aktivnosti: Aktivizam i sukobi sa elitama
Mamdanijev aktivizam prelazi granice politike: gladovao je 15 dana za taksi vozače, organizovao proteste protiv klimatskih prijetnji i suočio se sa bivšim direktorom ICE-a Tomom Homanom u martu 2025. zbog hapšenja aktiviste Mahmuda Halila.
U javnosti se suočava sa poslovnim liderima – u septembru 2025. održao je sastanak sa preko 100 izvršnih direktora, nudeći "duboko partnerstvo" sa privatnim sektorom, ali je kritikovan zbog planova za poreze na bogate (52 odsto ukupno). Milijarderi poput Majkla Blumberga i Bila Akmana podržali su Kuoma, a Wall Street Journal ga je nazvao "egzistencijalnom prijetnjom".
Mamdani se smirio: izvinio se za prošle kritike policije i naglasio saradnju sa firmama u izgradnji stanova. Njegova kampanja koristi javno finansiranje (13 miliona dolara), omogućavajući mu da se suprotstavi političkim akcionim grupama protiv njega (anti-Mamdani PAC) koje su potrošile 40 miliona dolara. Na X-u (bivši Twitter) dijeli plesne videe i poruke o pristupačnosti, privlačeći podršku – nedavno je jedan kladioničar uložio preko 1,05 miliona dolara na njegovu pobjedu, sa potencijalnim dobitkom od 125.000 dolara.
Mamdanijev pristup je holistički: osim politike, aktivno podržava kulturne projekte, lokalne hip-hop umjetnike, biblioteke i škole, što jača njegovu povezanost sa zajednicom.
Jasan favorit sa polarizujućim imidžom
Zohran Mamdani se u svim anketama izdvaja kao glavni favorit za gradonačelnika Njujorka. Prema prosjeku RealClearPolitics, vodi sa 46,1 odsto, što je 14,3 boda prednosti nad Endruom Kuomom (31,8 odsto) i 29,8 bodova pred Kurtisom Sliom (16,3 odsto). Quinnipiac anketa iz oktobra pokazuje sličnu sliku: Mamdani ima 43 odsto, sa 10 bodova prednosti, dok ga 53 odsto ispitanika vidi kao empatičnog.
Predviđanja na Polymarketu i Kalšiju procjenjuju njegove šanse za pobjedu na 95 odsto, uz napomenu da su ankete ranije podcijenile njegovu primarnu pobjedu.
Ipak, Mamdani polarizuje javnost: 58 odsto je protiv njegovog plana besplatnih autobusa, dok 64 odsto podržava programe za nadarene učenike.
Predsjednik Donald Tramp ga je nazvao "komunističkim ludakom" i pijreti blokadom saveznog finansiranja.
Guvernerka Kaći Hočul ga podržava uprkos političkim razlikama, dok republikanci i neki umjereni demokrati, poput Tuma Suzija, bojkotuju njegovu kampanju.
Ako pobijedi, njegova administracija mogla bi testirati granice progresivizma u eri Trampa, ali rizikuje egzodus biznisa i porast kriminala, kažu kritičari.
Anketa JL Partners procjenjuje da bi 9 odsto stanovnika (oko 765.000) "sigurno" napustilo grad, a dodatnih 2,12 miliona razmatralo tu opciju.
Mamdanijev uspon od "nekog iz Kvinsa" do potencijalnog gradonačelnika simbolizuje glad Njujorčana za promjenama, usred rastuće krize. Njegova priča – od djeteta imigranta do borca za radnike – inspiriše, ali i plaši elitu. Kakav će Njujork biti pod njim? Prvi rezultati će se pokazati već noćas.
