Naučna studija koja je nedavno objavljena ispitala je moguće štetne efekte određenih hemikalija, koje se obično nalaze u proizvodima za domaćinstvo, na razvoj ćelija koje podržavaju mozak.
Studija, koja je koristila kulture ljudskih ćelija i miševe, otkrila je da su hemikalije prisutne u dezinfekcionim sredstvima, lijepkovima i tekstilu za namještaj potencijalno štetne za oligodendrocite, kritične ćelije u razvoju mozga.
Među identifikovanim jedinjenjima bila su kvaternarna jedinjenja i organofosfati koji se obično koriste u raznim proizvodima za domaćinstvo. Kvaternarna jedinjenja su prisutna u dezinfekcionim sredstvima, sredstvima za dezinfekciju ruku i predmetima za ličnu njegu, dok se organofosfati nalaze u tekstilu, lijepkovima i namještaju.
Utvrđeno je da ove hemikalije utiču na sazrijevanje i preživljavanje oligodendrocita, koji su kritični za izolovanje neurona i održavanje efikasne neuronske signalizacije u mozgu.
Istraživanje je sa kolegama sprovela Erin Kon, molekularni biolog sa Univerziteta "Kejs Vestern Rizrv" u Ohaju, a objavljeno je u časopisu "Nejčer neurosajens".
-Otkrili smo da su oligodendrociti - ali ne i druge moždane ćelije - bili iznenađujuće osjetljivi na jedinjenja kvaternarnog amonijuma i organofosfatne usporivače plamena, istakla je Konova.
Iako studija izaziva zabrinutost zbog potencijalnih neurorazvojnih efekata, stručnjaci pozivaju na oprez u tumačenju rezultata, navodeći visoke koncentracije korišćene u eksperimentima u poređenju sa normalnom izloženošću ljudi hemikalijama.
-Pitanje nije da li je nešto toksično ili nije, već da li je toksično u uslovima kojima ćemo vjerovatno biti izloženi, naglašava Oliver Džons, hemičar za životnu sredinu sa Univerziteta RMIT, koji nije bio uključen u studiju.
Međutim, određene grupe, kao što su čistači škola i bolnica, suočavaju se sa povećanom izloženošću ovim jedinjenjima zbog česte upotrebe industrijskih dezinfekcionih sredstava.
Istraživanje uticaja ovih hemikalija na zdravlje dobilo je zamah, posebno tokom pandemije Kovida-19, sa studijama koje ukazuju na povećan nivo kvaternarnih jedinjenja u ljudskom krvotoku.
Ova jedinjenja i organofosfatni usporivači plamena predstavljaju izazov za naučnike zbog svoje strukturne raznolikosti, a sve je širi poziv da se sveobuhvatno procjene njihovi rizici.
-Oni bi mogli da privuku pažnju Stokholmske konvencije kada ona okonča borbu protiv organofluorina (PFAS), sugeriše Jan Rae, hemičar za životnu sredinu i savjetnik Programa Ujedinjenih nacija za životnu sredinu za hemikalije u životnoj sredini.
(Sputnikportal.rs)
