Brojne su dileme u vezi tumačenja i primjene normi Zakona o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore oko formiranja opštine Zeta.
Jedna od njih je, to što u zakonu piše da za novu opštinu izbore raspisuje predsjednik države u roku od 60 dana, prema jednom tumačenju znači da izbori raspisani za Opštinu u okviru Glavnog grada - Golubovci, za oktobar, ne važe.
Sledeća nedoumica je oko broja odbornika koji Skupština mora utvrditi prije raspisivanja izbora.
Takođe, pitanje je i ko će da formira organizacioni odbor pošto je Ustavni sud oborio Zakon o lokalnoj samoupravi kojim su mandati Skupštinama produženi, kao i predsjedniku opštine.
Jedna od pretpostavki je da se zakon ne može primjenjivati retroaktivno, ali znači da u ovoj situaciji ne mogu da zasijedaju ti parlamenti.
– Zakonom o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore, u poglavlju IV- Stvaranje uslova za početak rada novoosnovane opštine, propisan je postupak koji je potrebno sprovesti radi formmiranja organa, shodno rokovima koji su propisani, od dana stupanja na snagu Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o teritorijalnoj organizaciji – kazali su iz Opštine Golubovci.
Srđan Perić, iz Pokreta Preokret kazao je da samovolja koja je započela odlaganjem lokalnih izbora, a za koje je i Ustavni sud donio odluku da je neustavno i ukinuo te odredbe, time ih stavljavjući van snage se nastavlja.
– Dakle, nakon što je u Podgorici izabran isti gradonačelnik u istom mandatu od iste većine dva puta, nakon što je jasno nakon odluke Ustavnog suda da je to nezakonito čin, i ne samo to već i doslovno svaka odluka koju donesu takvi organi, ulazi se u novi krug urušavanja pravnog sistema iz samo jednog razloga – straha većine da će postati manjina. Na sve ovo su se nadovezali zakoni koji bi dali formalnu samostalnost Opštine Zete u čijem sprovođenju treba da učestvuju nezakoniti organi. Dakle, nije sporno, Zeta treba, a dodao bih, i mora biti samostalna opština, ali ovaj proces se vodi na način da suštinski jedino što bi neposredno po usvajanju ovih zakona mogli osjetiti građani Zete je to da ne bi glasali na lokalnim izborima u Podgorici. To je presedan koji temeljno podriva izborni sistem. Dakle, mi više nemamo izbore u četiri godine, iako ih zakon izričito predviđa, mi više nemamo ni poštovanje odluka Ustavnog suda od strane izvršne vlasti, mi čak imamo i to da se usred izbornog procesa mijenjaju granice izbornih jedinica– najjedonstavnije rečeno imamo klasičnu samovolju, koja osim ako bude primorana snagom pritiska javnosti, nastoji da još jednom odloži izbore u Podgorici – kaže Perić.
On ističe da ovo sprovode oni kojima su usta puna zaštite države i koji podrijavu pravni poredak zarad očuvanja vlasti u Podgorici.
– Jasni su politički motivi onih koji ovo iniciraju, ali mora se naglasiti da će oni koji bi neposredno sprovodili odluke koje prostiču iz zakona protiv kojih se bune građani Zete, biti u situaciji da znaju da krše zakon i Ustav, odnosno da to rade sa punom sviješću. Dakle, Ustavni sud je rekao svoje. Od te odluke sve odluke lokalnih organa su nezakonite, a oni koji nastavljaju sa njima bi u iole uređenim pravnim sistemima imali itekako razloga da strahuju od pravosudnih organa. Međutim, većina koja se plaši da će postati manjina izvjesno planira da opstruira i izbor sudije Ustavnog suda, kako ovo bezakonje ne bi imao ko ni da okvalifikuje na pravno adekvatan način. Sada se niko ne može pravdati neznanjem, ovdje postoji jasna i nedvosmislena namjera da se izbornim inžinjeringom protivustavno dođe do pozicije da DPS nastavi da Vlada Podgoricom. Iako razumijem, ali ne opradavam motive DPS-a - niti mogu da razumijem, niti da opravdam one koji mu u ovim namjerama pomažu, preciznije asistiraju. Došli smo u apsurdnu situaciju da oni koji se deklarativno zalažu za vladavinu prava, nju žele dostići tako što će kršiti Ustav i zakone. Jedini lijek za ovu situaciju je primjena zakona i izbori kako bi se ustavila samovolja onih koji su vlast, a što je i ključna svrha Ustava. Pritisak javnosti je nužan da bi vlast odustala od namjere devastacije izbornog procesa za interes očuvanja vlasti DPS-a u Podgorici – kaže Perić.
Maja Vukićević, poslanik Demokratskog fronta i predsjednik Zakonodavnog odbora Skupštine Crne Gore kaže da mnogo toga vezano za ove zakone nije jasno.
– Očigledno je da su u DPS-u i GP URA mislili samo na svoj politički interes, a ne na interese građana Zete. Jer da nije tako, danas ne bi ni bilo potrebe da se bavimo ovim pitanjima. Ustavni sud je proglasio neustavnim Zakon o dopuni zakona o lokalnoj samoupravi, pa je jasno da je Tanja Stajović, baš kao i nekoliko njenih kolega, uključujući i Ivana Vukovića, neustavno i nezakonito dobila još jedan mandat i to bez izbora. Svi oni koji su na osnovu neustavnog zakona dobili nove mandate se lažno predstavljaju, jer nisu legitimno izabrani na izborima, već su do svojih pozicija došli gaženjem Ustava i zakona. Izabrani su od strane odbornika koji nisu birani na izborima i kojima su prethodni mandati istekli. Što se tiče koraka koje treba da preduzme lokalna samouprava, na to bi odgovor trebalo da daju oni koji su donijeli ove nakaradne zakone, jer jedino oni znaju kako su zamislili da na ovaj način, sa onakvim finansijskim sredstvima dodijele Zeti status opštine, i to opštine koja i dalje u potpunosti zavisi od Glavnog grada. Takođe, kao što sam pomenula Tanji Stajović je nezakonito produžen mandat što samo dodatno usložnjava i ovako komplikovanu situaciju. Ustavni sud je proglasio neustavnim Zakon o dopuni zakona o lokalnoj samoupravi, što svakako utiče i na ovu odluku o opštini Zeta u dijelu gdje radnje u ime nove opštine treba da preduzima Stajović, koja nije zakonito na toj poziciji, pa se postavlja i pitanje pravne valjanosti tih radnji. Nažalost, donosioci ovih zakona u želji da spriječe izborni poraz u Podgorici nisu mislili o posledicama i zato smo sada u ovoj situaciji potpune pravne anarhije. Građani Zete su zaslužili da imaju opštinu, ali ne na ovaj način, ne u ovim krnjim granicama, već je sve trebalo sprovesti na način da ne ostane ni najmanja dilema vezano za novu opštinu i njeno funkcionisanje. U Demokratskom frontu svakako očekujemo da se i ovi antizetski zakoni proglase neustavnim – kazala je Vukićević.
Potpredsjednica Skupštine Branka Bošnjak (PzP) kaže da je napravljen opšti haos.
– Već su raspisani izbori u Glavnom gradu i donesena je odluka koliko odbornika treba sima Skupština Glavnog grada, a prilikom donošenja te odluke računalo se i na 20.000 stanovnika Zete, jer su i oni imali pravo na predstavnike u Skupštini Glavnog grada. Raspisani su izbori i za Gradsku opštinu Golubovci, a oni sad i sred tih započetih procesa hoće da mijenjaju pravila igre. Pošto je Ustavni sud proglasio ono neustavnim sve je u rukama predsjednika države. On još nije potpisao ove zakone o Zeti, pitanje je sve šta će biti. Sve je neustavno. Mi ćemo čim on potpiše, ako potpiše, i čim se objavi u Službenom listu ići sa inicijativom za ocjenu ustavnosti – kaže Bošnjak.
