- Najznačajniji sistemski rizici odnose se na rast cijena na tržištu nekretnina i snažan kreditni rast, kao i na makroekonomske rizike, koji se po pravilu svode na pitanje stabilnosti javnih finansija, odnosno na nivo i očekivanu „putanju - javnog duga" - navodi se u publikaciji pod nazivom Makroprudencijalna analiza i politika, koja je objavljena na sajtu CBCG.
Glavni sistemski rizici iz međunarodnog okruženja, kako se dodaje, odnose se na mogući trgovinski rat između vodećih industrijalizovanih zemalja i na globalne konflikte.
- Bankarski sektor je likvidan, solventan i profitabilan. Međutim, prisutna je akumulacija cikličnih rizika u vidu rasta cijena nekretnina i intenziviranog kreditnog rasta. Cijene nekretnina dostigle su istorijski maksimum, uz određenu precijenjenost, dok su godišnje stope rasta kredita premašile dvocifrene vrijednosti - upozorili su iz CBCG.
Publikacija daje prikaz sistemskih rizika i makroprudencijalne politike koju CBCG primjenjuje, s obzirom na to da finansijska stabilnost predstavlja njen ključni mandat.
U odnosu na izvještaj o stabilnosti finansijskog sistema, vodeću godišnju publikaciju CBCG o stanju finansijske stabilnosti, ovdje je prikaz stanja sistemskih rizika predstavljen u kontekstu makroprudencijalnih mjera – mjera koje CBCG preduzima sa ciljem zaštite finansijskog sistema kao cjeline.
Makroprudencijalna analiza i politika je sažetija publikacija, odnosi se na stanje sistema sredinom godine i time omogućava veću ažurnost publikacija CBCG koje se tiču finansijske stabilnosti.
Najtipičnije makroprudencijalne mjere su kapitalni baferi - zaštitni slojevi kapitala kojima se, preko zahtjeva za kapital kreditnih institucija, targetiraju različiti tipovi sistemskih rizika, koji su u svijetu na strukturiran način uvedeni Bazelom III, kao odgovor na globalnu finansijsku krizu iz 2008. godine.
- Tokom preispitivanja kontracikličnog bafera u prvom i drugom kvartalu ove godine, stopa bafera nije mijenjana. Razvoj cikličnih sistemskih rizika nastaviće se pažljivo pratiti, a u slučaju nastavka akumulacije rizika, ako se ocijeni potrebnim, sprovešće se dodatno povećanje stope bafera - rekli su iz CBCG.
Pored toga, u prvoj polovini ove godine u primjeni su bili svi drugi kapitalni baferi, a CBCG će krajem godine sprovesti redovna preispitivanja bafera za strukturni sistemski rizik i bafera za ostale sistemski važne (OSV) kreditne institucije.
U publikaciji se navodi da su rizici vezani za održivost javnih finansija i dalje prisutni, iako je javni dug trenutno neznatno veći od 60 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP).
U pitanju je umjeren rizik koji zahtijeva pažljivo praćenje, naročito imajući u vidu rizik od globalnih šokova.
- Sa druge strane, izloženost banaka prema državi je u osjetnom padu, jer su banke posljednjih godina više ulagale u hartije od vrijednosti država članica eurozone i istovremeno intenzivirale kreditiranje privatnog sektora - dodaje se u dokumentu.
Napetosti po pitanju mogućeg carinskog/trgovinskog rata između Sjedinjenih Američkih Država (SAD) i vodećih zemalja proizvođača su popustile u odnosu na mart/april ove godine, mada su i dalje prisutne.
- Iako Crna Gora ima relativno nizak nivo direktnih ekonomskih veza sa zemljama koje bi bile direktno pogođene, indirektni efekti mogu imati značajan uticaj na ekonomski rast i na nivo inflacije u zemlji - zaključuje se u publikaciji.
