An Mari Maske / -AMBASADA FRANCUSKE

Maske za "Dan": Francuzi mogu da modernizuјu crnogorske aerodrome

Sa crnogorskim partnerima vrijedno radimo na jačanju naših bilateralnih odnosa, koji se vezuju za četiri prioritetne oblasti (odbrana, zdravstvo, infrastruktura, energetika/životna sredina), definisane na sastanku premijera Miloјka Spajića sa predsjednikom Emanuelom Makronom početkom godine, kazala je u intervјuu za "Dan" ambasadorka Francuske u Crnoј Gori An Mari Maske.

Nekoliko francuskih kompanija već rade na projektima iz pomenutih sektora, i realizacija tih projekata je u različitim fazama napredovanja, navela je ambasadorka Francuske.

– Navešću, na primjer, Bouygues grupu koja je angažovana na projektima iz oblasti infrastrukture i zdravlja, zatim ako govorimo o ekologiji, pomenula bih Valgo, renomiranu kompaniju za saniranje industrijskih lokacija, ili pak EDF, svjetskog lidera u proizvodnji električne energije – kazala јe Maske.

• Francuska kompanija Aeroports de Paris (ADP) je 2019. godine podnijela kandidaturu da bude koncesionar dva crnogorska aerodroma. Imate li informaciju u kojoj fazi je sada njihova ponuda i da li su i dalje zainteresovani da budu koncesionari dvije crnogorske vazdušne luke?

– Prema informacijama iz štampe, vlada se sprema da zatraži od kandidata koji su izabrani u tenderskoj proceduri od prije više od pet godina da ažuriraju svoju ponudu. ADP grupa (Aeroports de Paris) je svjetski priznat lider u upravljanju aerodromima i uvjerena sam da može da odgovori na hitne potrebe za modernizacijom i razvojem aerodroma u Podgorici i Tivtu.

• Šta prema Vašem mišljenju znači za Crnu Goru unapređenje aerodroma u Podgorici i Tivtu za građane i privredu?

– Aerodrom je kapija zemlje, njen prozor u svijet. Na aerodromima stranci stiču prvi utisak o zemlji koju posjećuju. Naravno, ne radi se samo o imidžu. Prošireni, savremeni aerodromi koji ispunjavaju zahtjeve održivosti daće važan doprinos ekonomskom razvoju Crne Gore i omogućiće joj da prevaziđe svoju relativnu geografsku izolovanost. Crnogorski građani i privrednici imaće na raspolaganju veći i učestaliji broj linija, posebno ka evropskim destinacijama. Istovremeno, veća saobraćajna povezanost privući će više investitora i turista.

• Energetski potencijal Crne Gore je ogroman naročito u obnovljivim izvorima (vjetar, sunce, voda). Da li je moguće računati na pomoć iz Francuske, koja je jedan od lidera u EU u energetskim projektima ove vrste?

– Crna Gora će, naravno, moći da računa na podršku Francuske u razvoju proizvodnje obnovljive energije. Želim da istaknem da francuska kompanija Akuo upravlja najvećom vjetroelektranom u zemlji, na Krnovu, koja proizvodi struju za 30.000 stanovnika, odnosno pet odsto stanovništva Crne Gore. Za razvojni potencijal solarne energije zainteresovano je nekoliko francuskih preduzeća. Što se tiče hidraulike, francuska EDF grupa raspolaže vrhunskom ekspertizom i nastavlja sa konstruktivnim razgovorima sa EPCG i crnogorskim vlastima.

Žele da otkriјu ljepote Crne Gore

• Crna Gora je izraženo zavisna od turizma kao privredne grane. U tom pogledu neophodna je odgovarajuća infrastruktura. Da li јe, prema Vašem mišljenju, postojeća infrastruktura u Crnoj Gori adekvatna da primi sve turiste i koji su ključni projekti da bi Crna Gora bila konkurentna sa evropskim turističkim destinacijama?

– Crna Gora se posvetila realizaciji brojnih infrastrukturnih projekata i svom ekonomskom razvoju kako bi mogla da odgovori na nove trendove i tokove u turizmu. Imamo tako sve više i više Francuza koji žele da otkriju ljepote vaše zemlje. Modernizacija i razvoj infrastrukture (aerodroma, autobuskih stanica, željeznice, luka, auto-puteva) prirodno će doprinijeti da zemlja bude pristupačnija, posebno turistima iz Evropske unije, čija članica Crna Gora želi da postane narednih godina. Bolje sagledavanje ekoloških imperativa u korist održivog turizma i kontinuirano unapređivanje kvaliteta usluga, uključujući jezičke vještine radne snage u hotelskom i turističkom sektoru, prema mom mišljenju, od ključnog su značaja za dugoročno veću atraktivnost Crne Gore kao turističke destinacije.

• Željeznica u Crnoј Gori je među najnerazvijenijim u Evropi. Vozovi u Vašoj zemlji razvijaju brzine i preko 500 km/h dok je kod nas to višestruko manje. Postoji li kompanija ili institucija u Francuskoj koja može realizovati projekte u željezničkom saobraćaju uzimajući u obzir da je CG nedavno dobila grant od EU za modernizaciju svojih pruga?

– Drago mi je što vidim da Crna Gora, uz podršku Evropske unije, kreće sa modernizacijom svoje željeznice. Radi se o održivom vidu saobraćaja i on je neophodan za ekološku tranziciju i budućnost bez emisije ugljen-dioksida. Željeznički prevoz je vrlo razvijen u Francuskoj i lako se može zamisliti saradnja, odnosno oslanjanje na francusku ekspertizu u cilju realizacije crnogorskih ambicija u ovoj oblasti. Modernizovane željezničke pruge i vozovi učiniće ovu granu saobraćaja atraktivnijom za putnike, ali i za prevoz robe.

• Krajem 2023. francuska kompanija Valgo je uspješno završila projekat industrijskog čišćenja opasnog otpada u Brodogradilištu Bijela. A šta sa ostalim bitnim ekološkim projektima za CG, prvenstveno sa Kombinatom aluminijuma i divljim deponijama? Da li ima spremnosti Francuske da i njih riješi?

– Uspjeh projekta industrijskog čišćenja otpada koji pominjete predstavlja primjer francuskog znanja i umijeća u ovoj oblasti i demonstraciju onoga što jačanje naših ekonomskih veza može donijeti. Ne sumnjam da će francuske kompanije, a posebno Valgo, pažljivo analizirati i druge projekte u Crnoj Gori.

Bouygues može da izgradi bolnicu u Crnoј Gori

• Skorije je Francuska odobrila sredstva za izradu projekta gradske bolnice i urgentnog centra. Pominje se renomirana firma Bouyges kao jedna od kompanija koja može implementirati ovaj projekat. Da li je to realna priča s obzirom na to da CG već 40 godina čeka na neki zdravstveni objekat?

– Naša saradnja u oblasti zdravstva je primjerna zahvaljujući koordiniranom radu naših relevantnih institucija. Naši ministri zdravlja su, uostalom, potpisali deklaraciju o namjerama u Parizu, u maju mjesecu, što je rezultiralo izdvajanjem znatnih finansijskih sredstava koje pominjete i koja će omogućiti da se krene sa projektom koji je neophodan Crnoj Gori. Francuska kompanija Bouygues može da izgradi bolnicu po najvišim evropskim standardima i standardima održivosti, prilagođenu potrebama koje su izrazile crnogorske vlasti.

• Već sedam godina aktivno je Udruženje francusko-crnogorskih kompanija u CG. Koliko ono doprinosi sve većem interesovanju Vaših kompanija da Francuska bude prisutna u Crnoј Gori?

– Vaše pitanje mi daje priliku da pozdravim izvanredan rad gospodina Rajka Uskokovića, predsjednika Udruženja francusko-crnogorskih preduzeća (CEFM). Pod njegovim rukovodstvom udruženje je zaista postalo ključni akter u jačanju poslovnih veza između naših dviju zemalja. Uspostavljena su brojna partnerstva i time osnažen njegov uticaj.

• Jedan gorući problem u našoј zemlji јe Institut "Igalo". Renomirana svjetska kuća Vichy je prije deceniju pokazala interes za upravljanjem ovim kompleksom. Ima li nagovještaja da se oni opet uključe u ovaj projekat s obzirom na značaj Instituta za Crnu Goru i njene građane?

– Ugled Instituta "Igalo" i stručnost kojom raspolaže predstavljaju značajan adut za opštinu Herceg Novi i Crnu Goru u cjelini. Planiram uskoro posjetu Igalu kako bih bolje razumjela situaciju i izazove sa kojima se Institut suočava. Potencijalni interes stranih aktera posebno će zavisiti od strateških pravaca za koje se vlasti budu odlučile u pogledu razvoja Instituta.