Državna revizorska institucija (DRI) je ključni element u procesu javne odgovornosti, zbog čega je neophodno da skupštinski organi u Crnoj Gori sprovedu proceduru imenovanja predsjednika i petog člana Senata, a da zakonske izmjene budu inkluzivne i otvorene. To je saopšteno na konferenciji DRI povodom predstavljanja nalaza iz izvještaja Međunarodne inicijative za razvoj (IDI) o ocjeni navoda o prijetnjama i rizicima po nezavisnost DRI.
Predsjedavajući Senatom Nikola N. Kovačević istakao je da se DRI, pored pozitivnih ocjena rada u međunarodnim dokumentima i izvještajima Evropske komisije, suočavala sa izazovima i prijetnjama po nezavisnost i, s tim u vezi, uputila je zahtjev IDI da sprovede nepristrasnu i objektivnu ocjenu, posebno imajući u vidu pojedinačne slučajeve nastale prošle i početkom ove godine.
– Ti slučajevi su se odnosili na neimenovanje petog člana Senata i predsjednika Senata od strane Skupštine, na stvaranje negativne atmosfere kroz izjave političkih aktera o radu DRI, koja bi mogla uticati na javno mnjenje i urušiti dugogodišnji kredibilitet DRI kao nezavisne, profesionalne, objektivne i nepristrasne institucije, kao i na političku inicijativu za izmjenu člana Zakona o DRI u vezi sa stalnošću funkcije članova Senata – rekao je Kovačević.
Poslanik Deјan Đurović јe priјe nekoliko mјeseci naјavio usvaјanje zakona koјim bi se smiјenili svi članovi Senata DRI i prema koјima ne bi bili birani na mandat do penziјe, već na devet godina. Predlog zakona јe naјavio u mediјima, ali ga niјe predao Skupštini.
Kovačević јe pojasnio da je DRI, uzevši u obzir navedeno, kao i potencijalne prijetnje po nezavisnost, obavijestila i INTOSAI i EUROSAI organizaciju, kao i Evropsku komisiju, imajući u vidu posljedice koje mogu nastati po Crnu Goru u pregovaračkom postupku u oblasti eksterne revizije.
– Podsјećamo na mišljenje Direktorata za proširenje EK i SIGMA u kojem se konstatuje da nedavni izvještaji o monitoringu za Crnu Goru nijesu iznijeli nikakvu kritiku na pravni okvir ili stvarni revizorski učinak DRI, kao ni relevantni međunarodni partneri ili Evropska komisija u okviru pregovaračkog poglavlja 32 – finansijski nadzor. Izvještaji Evropske komisije ne apostrofiraju potrebu izmjene postojećeg pravnog okvira DRI radi usklađenosti sa EU pravnom tekovinom – istakao je Kovačević.
Zamjenik generalnog direktora Međunarodne inicijative za razvoj Ola Hoem objasnio je da kašnjenje u imenovanju petog člana Senata predstavlja kršenje principa 2 Meksičke deklaracije za nezavisnost vrhovnih revizorskih institucija. DRI јe bez petog člana Senata od početka 2022. godine.
– Međutim, u praksi, ukoliko Skupština ne imenuje članove, to predstavlja kršenje tih uslova. IDI smatra da je odlaganje u imenovanju petog člana Senata u suprotnosti sa ispunjavanjem principa 3 Deklaracije iz Meksika, koji nalaže da DRI mora biti oslobođena uticaja zakonodavne vlasti u sprovođenju revizija i organizaciji rada – kazao je Hoem.
Prema njegovim riječima, potencijalne reforme Zakona o DRI treba pratiti, jer one moraju biti usaglašene sa principom 2 Deklaracije iz Meksika što se tiče stalnosti funkcije, imenovanja, razrješenja, penzionisanja i imuniteta, kako za sadašnje, tako i za buduće članove Senata.
– Što se tiče preporuka iz Izvještaja, podstičemo relevantne skupštinske organe u Crnoj Gori da sprovedu procese imenovanja predsjednika i petog člana Senata u skladu sa principom 2 Deklaracije iz Meksika, da bi se izbjegao upliv zakonodavne vlasti u funkcionisanje DRI. Svi akteri koji su konsultovani tokom procesa SIRAM, uključujući predstavnike zakonodavne i izvršne vlasti, saglasni su da je DRI ključni element u procesu javne odgovornosti. Zbog dobrobiti građana, važno je insistirati na nezavisnosti DRI, kako sa zakonskog, tako i sa praktičnog stanovišta. Spremni smo da podržimo sve inicijative i procese koji imaju za cilj snaženje nezavisnosti DRI – poručio je Hoem.
