<p>Jedna od mini-hidroelektrana za koju su plaćeni podsticaji</p>

Jedna od mini-hidroelektrana za koju su plaćeni podsticaji / -HIDROENERGIJA MONTENEGRO

Vlasnike mini-hidroelektrana i vjetroelektrana građani pomogli sa 102 miliona eura

Povlašćenim proizvođačima električne energije iz obnovljivih izvora (OIE) za 11 godina je isplaćeno skoro 102 miliona eura podsticaja.

Tih 101,9 miliona eura podsticaja platili su preko računa za struju, stavka OIE 2, građani i firme, dok je držva pomogla sa novcem iz budžeta. Novac je isplaćen za 25 povlašćenih proizvođača, pokazuju podaci koje je "Danu" dostavio Crnogorski operator tržišta električne energije (COTEE).

Proizvodnja struje iz vjetroelektrana (VE) građane i privredu je od 2014. godine pa zaključno sa avgustom ove godine koštala 71,2 miliona, iz mini-hidroelektrana (mHE) 29,9 miliona, a iz solarnih elektrana 770 hiljada eura.

Vlasnicima vjetroelektrane Krnovo, firmi Krnovo grin enerdži, isplaćeno je najviše podsticaja – 56,3 miliona eura. Taj novac im je isplaćen od novembra 2017. godine do kraja avgusta ove godine. Vlasnici Krnovo grin enerdžija su firma Krnovo HoldKo sa 51 odsto i Masdar enerdži sa 49 odsto.

Za VE Možura, projekat oko kojega se digla velika prašina, građani i privreda su dali 14,9 miliona eura. Vjetroelektrana u opštini Bar je počela sa radom krajem 2019. godine. Vlasnici Možura vind parka su Enemalta sa 10 odsto i Malta Montenegro wind power JV limited sa 90 odsto vlasništva.

Kada su u pitanju mini-hidroelektrane, tu je po prihodima od podsticaja šampion firma Hidroenergija Montenegro. Ta kompanija, koja je prva i ušla u sistem podsticaja sa mHE Jezerštica, za proizvodnju struje iz osam mHE do sada je dobila 9,98 miliona eura. Ta kompanija, čiji je vlasnik sa 60 odsto udjela Ranko Radović, a sa 40 odsto Oleg Obradović, preko firme Hemera kapital, više nije u sistemu podsticaja, odnosno ne prodaje struju po povlašćenim uslovima i cijeni, već to radi na tržištu. Svih osam mHE firme Hidroenergija Montenegro je u opštini Berane. Najviše novca dobili su za struju proizvedenu u mHE Bistrica – 3,75 miliona.

Firma Kronor je za dvije mHE u opštini Plav dobila 4,77 miliona eura. U pitanju su mHE "Jara" i mHE "Babino polje". Većinski vlasnik Kronora je firma Kroling, čiji je vlasnik Željko Mišković.

U vrijeme vladavine DPS-a osmišljen zagarantovani otkup

Obavezan otkup proizvedene električne energije, odnosno takozvane fid-in tarife, uvela je tadašnja Vlada koju je vodio DPS. Time je proizvođaču koji dobije povlašćeni status bio zagarantovan otkup svakog kilovat-sata električne energije koji proizvede i to po podsticajnoj cijeni. Podsticaji su zapravo dodatak na tržišnu cijenu i omogućavali su vlasnicima mHE i VE otkup struje po cijeni većoj od tržišne.

S obzirom na to da je cijena struje od 2014. godine rasla, u jednom momentu je tržišna cijena bila veća od podsticajne, pa su neki od povlašćenih proizvođača izlazili iz sistema podsticaja. To im je u tom momentu bilo isplativije, jer je cijena struje na tržištu bila veća. Poslije godinu imali su pravo da se vrate u sistem podsticaja. Pravo na otkup struje po podsticajnoj cijeni su imali 12 godina od momenta dobijanja statusa povlašćenog proizvođača.

Igma enerdži je za dvije mHE u opštini Andrijevica dobila 3,25 miliona podsticaja. To je firma čiji je vlasnik Igor Mašović, rođeni brat nekadašnjeg prvog čovjeka opštine Andrijevica.

Mašović ima i trećinu udjela u firmama Small hydro power Mojanska i Small hydro power Kutska, koje su za ukupno pet mHE dobile 4,7 miliona eura podsticaja.

Small hydro power Mojanska je za tri mHE dobila 2,97 miliona podsticaja, a Small hydro power Kutska 1,72 miliona za dvije mini-elektrane.

Povlašćenim proizvođačima struje od građana 95 miliona

Firma BB hidro je za mHE "Bistrica Lipovska" dobila 376 hiljada podsticaja. U pitanju je firma čiji je suvlasnik Blažo Đukanović, sin nekadašnjeg prvog čovjeka države i DPS-a Mila Đukanovića.

Sinerdži je za mHE "Vrelo" dobila 1,3 miliona podsticaja, Nord enerdži za mHE "Šeremet potok" blizu 950 hiljada, Hidro Bistrica za mHE u opštini Bijelo Polje blizu 1,9 miliona, a Zeta enerdži za "Slap Zete" 730 hiljada. Simes inženjering je dobio 431 hiljadu podsticaja, a Viridi progresum 228 hiljada. Ostali vlasnici mHE su dobili manje od 200 hiljada podsticaja.

Kada su u pitanju solarne elektrane, najviše novca je dobila firma Eko-solar sistem – 292 hiljade. Bar kod je dobio 263 hiljade, a Invikta 172 hiljade. Alijans je dobio 37 hiljada podsticaja, a Fudbalski savez Crne Gore skoro pet hiljada.