Županović: Diskrecioni dohodak određuje potrošnju gostiju u Crnoj Gori

Prema podacima Uprave za statistiku (Monstat) u prvom kvartalu ove godine na primorju je zabilježeno 20.000 noćenja manje u odnosu na isti period prošle godine. Broj noćenja lani iznosio je 207.471, a tokom prva tri mjeseca 2025. godine 187.039.

Na nivou čitave države statistika je blago povoljnija, s obzirom da notirani pad broja noćenja iznosi oko 10.500.

Zanimljivost je što je zabilježen veći broj dolazaka turista u tekućoj godini (129.704) nego u prethodnoj (122.080).

Avio-dostupnost i loša saobraćajna infrastruktura su akutni problemi Crne Gore, smatra prof. dr Ivo Županović, redovni profesor ekonomije i turizma na Fakultetu za biznis i turizam, Fakultetu za saobraćaj, logistiku i komunikacije i na Univerzitetu Mediteran.

U razgovoru za portal "Dan" problematizovao je i visoke cijene koje ruiniraju sliku Crne Gore kao atraktivne turističke destinacije zbog konstantnih poskupljenja.

Komentarišući zvanične podatke Monstata naveo je da je potrebno razdvojiti efekte u kolektivnom i privatnom smeštaju.

- Što se tiče kolektivnog smještaja, što važi i za privatni smještaj, mi u pogledu broja dolazaka turista nemamo pad. Međutim, imamo pad i u jednom i drugom segmentu kada je u pitanju broj noćenja – konstatovao je on.

Građani da idu u Evropu iz Crne Gore, a ne iz Tirane

Pad broja noćenja u kolektivnom smještaju prevashodno je određen, kako je kazao, padom sa tržišta Njemačke, tržišta određenih skandinavskih zemalja i tržišta Francuske.

- Ono na šta sam i ranije upozoravao je činjenica da je na nivou Evropske unije projektovan, po zvaničnim projekcijama MMF-a, skroman rast od 0,8 odsto, odnosno na tržištu Njemačke nije predviđen rast, nego stagnacija. Ostalim zemljama značajnim za nas, poput Francuske i Velike Britanije, gdje takođe imamo pad broja noćenja, predviđen je zanemarljiv ekonomski rast od 0,5 odsto do 0,8 odsto. Ako imamo otprilike isti broj dolazaka i smanjen broj noćenja, to vam ukazuje upravo na to da je na tržištima koja su za nas jako bitna i po meni treba da budu dominantna, jednostavno diskrecioni dohodak određuje potrošnju na samoj destinaciji – pojasnio je Županović.

Govoreći o privatnom smještaju ukazao je na slične tendencije da imamo gotovo isti broj dolazaka, uz pad oko 11,7 odsto u broju noćenja.

- Pad je dominantno definisan padom broja noćenja sa ruskog tržišta i sa tržišta regiona, dominantno Albanije, Bosne i Hercegovine i Srbije. U tom dijelu možemo da tražimo odgovore zbog čega je došlo do ovih negativnih tendencija – navodi naš sagovornik.

Razvoj klasičnih hotela generiše razvoj turizma i rast broja zaposlenih

Županović smatra da Crna Gora ima jako dobro napisanu strategiju razvoja turizma, sa jasno definisanim klasterima i treba samo napisano implementirati u praksi.

- Što se tiče ostalog dijela Crne Gore, mislim da je on nezasluženo zapostavljen. Treba posebnu pažnju obratiti na djelove gdje možemo razvijati ruralni i tematski turizam kao dopunu zimskog turizma i gdje moramo odvojiti i posebno tretirati Podgoricu kao administrativni centar koji može izrasti u jako značajan regionalni kongresni centar, uz naravno određene prerogative kada je u pitanju razvoj infrastrukture, poput izgradnje kongresnog centra i daljeg razvoja hotelskih kapaciteta – rekao je Županović.

Posebno je istakao da razvoj klasičnih hotela generiše i rast broja zaposlenih u turizmu, ali i sam razvoj turizma.

- Mislim da je i dalje akutni problem Crne Gore avio-dostupnost. Novi menadžment Aerodroma Crne Gore ulaže ogromne napore u širenje rostera, a to su konekcije sa značajnim emitivnim tržištima – poručio je Županović.

Ogroman izazov po njegovim riječima biće problem transporta gostiju od aerodroma u Tivtu do hotela u Budvi, jer jadranska magistrala je trenutno u fazi radova tako da je prevoz jako otežan i mnogo duži nego što bi bio u normalnim okolnostima.

Paralelno sa ograničenim diskrecionim dohotkom povezanim sa usporenim rastom u zemljama Evropske unije i manjom potrošnjom od one na koju smo navikli, nabrojao je još nekoliko internih faktora koji utiču na to.

- Prije svega to je inflatorni efekat, ne samo u turizmu. Kad uporedimo samo mart ove i prošle godine inflacija u turizmu je oko osam odsto, što je značajno više u odnosu na prosjek za sve djelatnosti gdje je 2,7 odsto. S druge strane, kad vidite kolika je inflacija u zemljama Evropske unije vidjećete da je na nivou smještajnih kapaciteta inflacija na nivou prosjeka EU 4,5 odsto, na nivou hotela 3,8 odsto i na nivou restorana četiri odsto -mnogo manje nego u Crnoj Gori. To će biti još jedan od faktora na koje konstantno upozoravam u prethodne dvije godine, koji možda donose kratkoročne benefite akterima u turizmu, ali dugoročno jednostavno ruiniraju sliku destinacije zbog konstantnog povećanja cijena – naglasio je Županović.