3.566 počinilaca incidenata koji uključuju vatreno oružje prijavljeno je 2020. godine u jugoistočnoj Evropi. Od 2.700 incidenata za koje je naveden rod, 2.646 ili 98% počinili su muškaraci i samo 2% ili 54 žene, otkriva najnoviji regionalni Izvještaj o oružanom nasilju, koji je objavio Centar za kontrolu malog oružja i lakog naoružanja u jugoistočnoj i istočnoj Evropi (SEESAC), regionalna inicijativa koja funkcioniše u okviru mandata koje mu je dao Savjet za regionalnu saradnju (RCC) i Razvojni program Ujedinjenih nacija (UNDP).
-Rod je naveden za 75,7% počinilaca, što ukazuje na rodnu prirodu zloupotrebe vatrenog oružja. Najveći broj počinilaca (1.316 ili 36,9%) registrovan je u slučajevima zaplijene oružja. Slijede incidenti u kriminalnom kontekstu sa 1.008 (28,2%) počinilaca. Počinioci su uglavnom bili muškarci starosti 19-35 godina, a u stopu ih prate muškarci iz starosne grupe 36-60 godina. 99% počinilaca u slučajevima nasilja u porodici su muškarci, dok su svih 39 incidenata nasilja među intimnim partnerima počinili muškarci. Deset muškaraca i jedna žena izvršili su samoubistvo vatrenim oružjem nakon što su počinili nasilje u porodici. Muškarci starosti 36-60 godina čine više od polovine svih muških počinilaca nasilja u porodici (45)- rekla je Bojana Balon, rukovoditeljica SEESAC-a.
-Ovo su zapanjujući podaci. Nažalost, ne iznenađuje činjenica da je 2020. godine stopa nasilja u porodici nad ženama bila u porastu u svijetu, a naša regija nije izuzetak. Kao društvo, svi moramo učiniti više da to spriječimo, a jedan od mehanizama za to je kontinuirano podizanje svijesti. Prema podacima RCC-ovog Balkanskog barometra, 16% naših građana najviše brinu kriminal i nasilje tokom pandemije. Jos jedno istraživanje, SecuriMeter, koje smo sproveli među građanima u našem regionu prvi put ove godine pokazuje da se 47% građana Zapadnog Balkana osjeća ugroženo zbog nelegalnog posjedovanja i zloupotrebe oružja u njihovom susjedstvu. Većina naših građana, 91% kaže da ne razmišlja o posjedovanju oružja, ali 3% je navelo da već posjeduju oružje- rekla je Majlinda Bregu, generalna sekretarka RCC-a.
Više od polovine ženskih počinilaca (28) prijavljeno je u vezi sa zapljenom oružja, te incidentima u kriminalnom kontekstu (14). Muškarci u dobi od 61 godine i stariji pokazuju snažnu sklonost samoubistvima, a 23 muškarca su počinila samoubistvo. Muški počinioci mlađi od 19 godina uglavnom su prijavljivani u vezi sa zapljenom oružja (15), pljačkama (9) i slučajnim pucnjavama (8). Ukupno 13 policijskih službenika uzrokovalo je slučajne pucnjave zbog nepropisnog rukovanja službenim oružjem, dok je sedam policijskih službenika počinilo samoubistvo vatrenim oružjem. Pet korištenih komada oružja je bilo u legalnom posjedu. Počinioci su uhvaćeni u 1.887 od ukupno 2887 incidenata povezanih s vatrenim oružjem zabilježenih u 2020. godini.
Otkrivajući podatke o polu i starosti počinilaca, kontekstu incidenta, vrsti korištenog oružja i drugim faktorima, ovaj Izvještaj o oružanom nasilju predstavlja podatke o pojedincima koji su počinili incidente s vatrenim oružjem kao počinioci, saizvršioci, huškači ili saučesnici. Njegova svrha je da osnovne podatke stavi na raspolaganje svim zainteresovanim stranama koje rade na kontroli malog oružja i lakog naoružanja.
Podaci se prikupljaju svakodnevno sa relevantnih službenih web stranica nadležnih organa, kao i iz štampanih i online medija. Prikupljeni podaci odnose se na vrstu incidenta, korišteno vatreno oružje, starost i rod žrtve i počinioca, ishod incidenta, itd. Data je i osnovna analiza podataka za različite skupove podataka, kako bi se otkrili trendovi vezani za incidente. SEESAC provodi strogo osiguranje kvaliteta. Ova platforma je proteklih godina zabilježila znatna unapređenja u pogledu prikupljanja i kategorizovanja podataka.
