U Baru koji tradicionalno važi za jednu od najpoželjnijih turističkih destinacija regiona, poseban problem kao i u ostalim primorskim mjestima predstavljaju neregistrovani izdavaoci privatnog smještaja.
Problem sa neubiranjem prihoda od neregistrovanaih izdavaoca privatnog smještaja i neprijavljenih turista nije od juče, a novac umjesto u državnoj i opštinskim kasama i dalje godinama ostaje u privatnim džepovima.
Siva ekonomija u turizmu je najzastupljenija u sektoru privatnog smještaja i poslova turističkih agencija, prevashodno kad je u pitanju izletnička ponuda.
Najavljena je upotreba Centralnog turističkog registra, kao i softversko rešenje za registraciju ugostiteljskih objekata, što bi trebalo da utiče na suzbijanje sive ekonomije, mada i tu ima nejasnoća.
– Ako govorimo o privatnom smještaju, mi danas zvanično imamo podatke koji su bili aktuelni prije desetak godina o smještajnim kapacitetima, a što bi se reklo, "od oka" se vidi drastično povećanje objekata koji su u komercijalnoj funkciji na Crnogorskom primorju. Smatram da je Zakon o inspekcijskom nadzoru "podstakao" vlasnike privatnog smještaja da se ne registruju, jer na listi kontrola inspektora su registrovani, što je zaista paradoks. Naravno da kontrola treba da postoji, ali prioritet treba staviti na kontrolisanje objekata koji nisu registrovani. Takođe smatram da inspekcijske kontrole preduzeća ne treba da budu prevashodno represivne, već da ukažu na eventualne nepravilnosti, pa ukoliko se ne otklone inspektori da primjenjuju kaznenu politiku. Ako se pažljivo pročita Zakon o turizmu, fizička lica koja obavljaju turističku djelatnost "na crnoˮ kažnjavaju se novčanom kaznom od 150 eura, a registrovano preduzeće minimalno 2.000 eura i odgovorno lice u pravnom licu 500 eura. Zar to nije podsticaj sive ekonomje? Iz godine u godinu izostaje podrška institucija da zaštiti domaća preduzeća koja se bave turizmom – navodi Biljana Dabić, vlasnica turističke agencije "AVE toursˮ.
Ona dodaje da se u rastu obuhvata sive ekonomije u oblasti turizma gube kriterijumi i pada kvalitet turističke usluge.
– Posao turističkih agencija obavljaju stranci sa boravkom u Crnoj Gori, nevladine organizacije, vlasnici privatnog smještaja, pa čak i hotelijeri, a nemaju licence turoperatora. Nije u pitanju samo novac, u pitanju je opšta slika koju turista ponese iz Crne Gore. Ukoliko se ne reguliše ova oblast, na gubitku su i država i sektor privrede – kaže ona i navodi da država treba da zaštiti svoju domaću privredu kao što to rade u Hrvatskoj, Grčkoj i drugim državama regiona.
Dabićeva ističe da turisti pokazuju sve više interesovanja za aktivni odmor.
– Međutim, ulazimo u "klopkuˮ zbog nespremnosti da u punom kapacitetu odgovorimo na zahtjeve. Na primjer, u zaleđu Bara je divnih pet kanjona koji su poslednjih godina sve posjećeniji od aprila do novembra. Zašto u Crnoj Gori nema mogućnosti za licenciranje turističkih vodiča za aktivni odmor? Imamo odgovorne, obučene pripadnike Službe zaštite i spašavanja, Gorskih službi koji treba da idu u bijeli svijet da bi dobili licencu, čija validnost je opet upitna. Fale nam licencirani vodiči za aktivni odmor, kajak na divljim i mirnim vodama, kanjoning, planinarenje... – kaže Dabić, dodajući da promovišemo aktivni odmor, a nijesmo ga zakonski regulisali.
– U zakonu nemamo ni definisano čime možemo voziti privatnu grupu na izlet kao turoperateri. Takođe, na turističkim lokalitetima grupe treba da vode licencirani vodiči iz Crne Gore, a ne stranci - tvrdi ona.
