Ivanka Vana Prelević / -FOTO: ŽELJKO STAJKIĆ

Asocijacije koje moramo iščitati, a ne prepoznati

Vana Prelević je nesumnjivo jedinstvena pojava na crnogorskoj likovnoj sceni, čiji slikarsko-ambijentalni projekat dolazi kao rezultat jedne nadasve sofisticirane likovne kulture, kaže Duletić

Ljubitelji likovne umjetnosti i likovnog izraza Ivanke Vane Prelević narednih sedmica u Modernoj galeriji podgoričkih Muzeja i galerija mogu pogledati njenu samostalnu izložbu "Ispod površine". Postavku čine skulpture, reljefi, i uslovno rečeno slike, kao i instalacije. Svima im je zajedničko da je materijal beton, ako ne osnovni, a onda barem "u tragovima". Tu masivnost, kao i sivilo, koje sobom neizbježno nosi beton, Vana Prelević "ublažava" plavom i bijelom bojom, asocirajući na plavetnilo neba, na plave i bijele latice cvijeća... Masivnosti, koja kao da "okiva" čovjeka (odjevni predmeti kao što su košulja ili haljina, radni kombinezon izliveni u betonu), što je pojačano i željeznim šipkama koje su njen produžetak (a koje su neizbježni dio prilikom izlivanja betona na čelične mreže prilikom izgradnje zgrada), suprotstavlja se paperjasta lakoća papira s apliciranim flamingosima u letu, unutrašnjosti "odjeće" - "ispod površine" koju krase motivi prirode i asocijacije na nebo.

Izložbu je otvorila istoričarka umjetnosti Petrica Duletić koja ističe da je Vana Prelević umjetnica modernog senzibiliteta koji prati aktuelne idejne tendencije, i koja strpljivo gradi sistem plastičnih simbola u kojima pronalazi univerzalni smisao.

– Psihološko značenje skulptura – objekata i slika na betonu umjetnica izražava direktno i neposredno prije svega naglašenom strukturom materijala. Poštujući vrijednost materije, kao bitnog činioca likovnog djela, sasvim spontano razvijajući odnose statično – dinamično, zatvoreno – otvoreno gradi sopstveni plastički znak kao duhovni simbol. Koristeći se različitim materijalima: platno, boja, žica, lijepak, nagomilavanje guste paste, presovani vatelin, Vana "ublažava" tradicionalne razlike između slike i skulpture - rekla je Duletić.

"Prelević cijelom ovom postavkom nudi asocijacije koje moramo iščitati, a ne prepoznati", naglašava Duletić.

– Oblici koji su proistekli iz njene imaginacije prepušteni našem pogledu – ne odražavaju promatranu stvarnost, već nutrinu autora koja materijalizuje doživljaje. Proživljeno je uvijek sazrelo u memoriji, a manifestuje se raznorodnim likovnim ostvarenjima. Ona ukazuje na vrijednost doživljaja, na brojne predmete i situacije koje smo prestali da primjećujemo – dodaje Duletić.
Na kraju, zaključuje da je Prelević "nesumnjivo jedinstvena pojava na crnogorskoj likovnoj sceni, čiji slikarsko-ambijentalni projekat dolazi kao rezultat jedne nadasve sofisticirane likovne kulture".

Ž.J.