Zlatko Vujovic - CEMI / -SRDJA BOLJEVIC

ASK: Za pet i po godina podnijeto 2.239 prekršajnih naloga protiv javnih funkcionera

U izvještaju nema podataka koliko novca su na ime kazni platili funkcioneri, ali se ističe da je za samo pola godine rada u 2021. oboren rekord u broju prijava

Agencija za sprečavanje korupcije (ASK) je od osnivanja 1. januara 2016. do 30. juna 2021. godine pokrenula ukupno 2.239 prekršajnih naloga protiv javnih funkcionera zbog kršenja odredaba Zakona o sprečavanju korupcije. Od ukupnog broja, 95 odsto kazni je bilo ispod zakonskog minimuma, konstatovala je u svom izvještaju Radna grupa ASK za prikupljanje podataka o prekršajima i izrečenim sankcijama u koji je "Dan" imao uvid. Ističe se da su za prekršaje iz zakona predviđene kazne u rasponu od 500 do 2.000 eura, ali da se pred sudovima raspon izrečenih novčanih sankcija kretao od 30 do 1.000 eura.

– Ipak, ovdje se radi o veoma malom broju slučajeva, dok se u najvećem broju sudovi izriču kazne u iznosu od 150 do 300 eura. Od početka rada, Agencija je pokrenula ukupno 2.239 prekršajnih postupaka, od kojih je od strane sudova za prekršaje u 86,4 odsto slučajeva, izrečena kazna. Odbačenih ili obustavljenih postupaka bilo je 123 ili 5 odsto, dok je preko 50 odsto javnih funkcionera prihvatilo krivicu i uplatilo prekršajne naloge. Navedeno govori o visokom stepenu uspješnosti Agencije u ovoj oblasti – konstatovala je radna grupa.

U izvještaju nema podataka koliko novca su na ime kazni platili funkcioneri, ali se ističe da je za samo pola godine rada u 2021. oboren rekord u broju prijava. Naime, 2016. ASK je podnijela ukupno 343 prekršajne prijave, 2017. je ta brojka bila 342, 2018. je broj pao na 302, 2019. se povećao na 331, 2020. na 436, a do juna 2021. čak 485.

– Razlog ovakvog povećanja tokom 2021. godine može se naći u činjenici da je nakon parlamentarnih i lokalnih izbora, održanih 30. avgusta 2020., došlo do imenovanja velikog broja javnih funkcionera koji po prvi put stupaju na javnu funkciju, a koji zbog neinformisanosti nijesu ispunili obaveze propisane Zakonom o sprečavanju korupcije. Pokrenuti postupci odnose se na nedostavljanje izvještaja o prihodima i imovini po različitim osnovima (oko 70 odsto), neprijavljivanje tačnih i potpunih podataka u izvještajima (oko 20 odsto) i sukob interesa (oko 10 odsto) – navodi se u izvještaju radne grupe čiji je predsjednik Zlatko Vujović.

Isplativije kršiti zakon nego prijaviti imovinu

Radna grupa navodi da zbog politike kažnjavanja, koja je ispod zakonskog minimuma, dolazi do situacije u kojoj funkcioner ima priliku da procjenjuje "manju štetu" između nedostavljanja izvještaja i prikrivanja stvarne vrijednosti imovine, te osnova njenog sticanja.

– Navedenu pojavu moguće je jedino iskorijeniti dosljednim sprovođenjem zakona, te izricanjem maksimalnih kazni, posebno za povratnike kod ove grupe prekršaja, kako bi takva kaznena politika bila djelotvorna i odvraćajuća, a srazmjerna značaju funkcije i društvenom značaju koji ova lica imaju u vršenju poslova od javnog značaja. Takva praksa bi imala i poseban preventivni efekat za sva lica koja su obavezna da poštuju antikorupcijske zakone. Na navedeni problem je ukazala i Evropska komisija u posljednjem Izvještaju o napretku Crne Gore. Evropska komisija navodi da je i dalje prisutna praksa izricanja sankcija ispod zakonskog minimuma, što dovodi do toga da izostaje odvraćajući i preventivni efekat, a istovremeno se podriva djelotvorno sprovođenje zakonskih odredbi o sprečavanju korupcije – istaknuto je u izvještaju.

Navodi se da je od ukupnog broja postupaka, novčanom kaznom kažnjeno 1.114 lica (49,75 odsto), opomene su izrečene za 364 (16,25 odsto), dok je oslobađajućih presuda bilo 185 (8,26 odsto).

– Iz prakse je evidentno da je u preko 95 odsto slučajeva izrečena novčana kazna u manjem iznosu od onog koji je propisan zakonom – navodi se u izvještaju i dodaje da se opomena, kao vrsta sankcije, pojavljuje se u 16,25 odsto slučajeva.

– Ovoj vrsti sankcionisanja prekršajni sudovi su većinom pribjegavali u slučajevima kada se radilo o licima koja ranije nijesu prekršajno kažnjavana zbog kršenja zakona i kada je okrivljeni u međuvremenu otklonio nepravilnost – konstatovano je u izvještaju.
M.S.