<p>Uslovi u zatvoru u Bijelom Polju loši, nadležni ne reaguju</p>

Uslovi u zatvoru u Bijelom Polju loši, nadležni ne reaguju / foto: Milovan Novović, Dan

NPM upozorava: U zatvorskim sobama loša higijena, prljavi madraci i vlaga po zidovima

U crnogorskim zatvorima evidentni su nejednaki uslovi boravka, jer su pojedine sobe adekvatno opremljene novim mobilijarom, dok je u drugim jedinicama higijena loša, sa dotrajalim i prljavim madracima i vlagom po zidovima.

To je konstatovao tim Nacionalnog preventivnog meganizma za sprečavanje torture (NPM) tokom monitoringa zatvora u Bijelom Polju, Istražnog zatvora i Uprave za izvršavanje krivičnih sankcija (UIKS) u Spužu, gdje se i dalje bilježi prenatrpanost, ali i manjak zatvorskog osoblja.

Tokom monitoringa zatvora u Bijelom Polju, tim NPM-a je konstatovao nejednake uslove boravka – pojedine sobe opremljene su novim madracima i laminatom, dok su u drugim sobama uočili lošije higijenske uslove, dotrajale i prljave madrace, krevete bez adekvatne strukture osnove kreveta i vlagu na zidovima.

– Uslovi boravka u sobi broj 5 Istražnog zatvora bili su prilično loši: prljav i flekav madrac i krevet koji nije imao potrebnu podlogu, nego je madrac položen direktno na metalne šipke. Takođe, podna podloga bila je lošijeg kvaliteta, dotrajala i pohabana – navodi se u godišnjem izvještaju NPM-a.

Zaštitnik, kao NPM, ukazuje na neophodnost kadrovskog jačanja, te da je u odnosu na zdravstvenu zaštitu važno uspostaviti praksu foto-dokumentovanja tjelesnih povreda. NPM konstatuje da se Istražni zatvor u Podgorici i dalje suočava sa problemom prenatrpanosti i nejednakog tretmana koji se odnosi na smještanje pritvorenika u prostorije.

– U odnosu na sobe koje je tim NPM-a obišao, u najgorem stanju je bila soba na prizemlju, dok je soba na prvom spratu zatečena u boljem stanju. Zaštitnik smatra, iako je obaveza samih pritvorenika da održavaju higijenu u sobama, da je neophodno stvoriti osnovne uslove za boravak u sobama, kao što su funkcionalni kreveti, dušeci koji nisu pocijepani, da pod bude obložen određenim materijalom (pločice, laminat, itd.), te da sanitarni čvor bude u potpunosti u funkciji, odnosno da nema problema kao što je curenje vode i opadanje pločica sa zida. Zaštitnik ukazuje da je neophodan jednak tretman i prilikom obezbjeđivanja dovoljnog broja posteljine, jastuka i ćebadi. Takođe, kada je u pitanju dostupnost svježeg vazduha, neophodno je u svakoj prostoriji obezbijediti dovoljno svježeg vazduha, posebno u prostorijama gdje boravi više lica – naveo je NPM.

Zdravstveni pregledi moraju biti povjerljivi

Kada je u pitanju zdravstvena zaštita, ukazano je da pristup zdravstvenoj službi ne bi trebalo da bude filtriran od strane zatvorskog osoblja ili drugih pritvorenika jer to stvara prepreke pristupu i ometa medicinsku povjerljivost.

– Kada vrši prijavljivanje povreda kod zatvorenika na prijemnom pregledu i uopšte, za ljekara je posebno važno da ima u vidu da će tokom istrage o okolnostima povređivanja i utvrđivanja nečije eventualne odgovornosti za nanošenje tjelesnih povreda tom zatvoreniku ljekarski izvještaj, tj. medicinska dokumentacija koju je ljekar sačinio povodom pregleda, upravo postati važan dokaz u istražnom postupku, a potom i u krivičnom postupku, ukoliko do njega dođe – naveo je NPM.

Zatvoru u Bijelom Polju je preporučeno da preduzmu mjere kako bi se unaprijedili materijalni uslovi u sobama u kojima je to neophodno – zamjena dotrajalih madraca i mobilijara, saniranje vlage na zidovima, da se redovno održava higijena prostorija u kojima borave pritvorena i zatvorena lica i mobilijara koji se u njima nalazi, da u slučajevima evidentiranja povreda, medicinski karton obavezno sadrži i foto-dokumentaciju.

Vukčević za "Dan": Prebukiranost problem UIKS-a, premještanjem zatvorenika sprečavamo sukobe klanova

Zaštitnik konstatuje da materijalni uslovi za boravak i dalje nisu ujednačeni u okviru različitih organizacionih jednica UIKS-a, u okviru paviljona i konačno u okviru pojedinih soba, tako da i dalje nailaze na uslove koji su drastično različiti – od toga da su pojedine sobe prenatrpane, sa nedostakom mobilijara, do toga da su pojedine sobe u potpunosti adekvatne za boravak.

Zatvorenici nedovoljno borave na svježem vazduhu

Zaštitnik ukazuje da je jedan od ključnih problema taj što je pritvorenicima smanjena šetnja, odnosno boravak na svježem vazduhu u odnosu na propisanu.

– Sat vremena, koliko efektivno provedu na svježem vazduhu, predstavlja kršenje minimalnog standarda. Posebna hitnost u rješavanju ovog problema se nameće pri činjenici da ovakvo stanje traje već duže vrijeme, a, prema riječima zatvorske uprave, broj pritvorenika se samo povećava, a kapaciteti zatvora ostaju isti – upozoreno je u izvještaju.

– Ponovo je ukazano da povjerljivost medicinskih podataka treba poštovati jednako rigorozno kao i za opšte stanovništvo. Zatvorenici treba da pristupaju pregledu pojedinačno, a ne u grupama. U prostoriji za pregled ne treba da budu prisutne treće nemedicinske osobe (drugi zatvorenici ili nemedicinsko osoblje). Zatvorenici tokom pregleda/konsultacije ne treba da nose lisice, a pripadnici službe obezbjeđenja treba da budu udaljeni tako da ne čuju i da ne vide tok fizičkog pregleda, osim u slučaju da ljekar ili medicinski tehničar zatraže njihovo prisustvo zbog lične i opšte sigurnosti – ukazao je NPM.

Ukazano je i na važnu ulogu u pripremi zatvorenika za izlazak na slobodu, u čemu je značajna funkcija ustanove u kojoj zatvorenik izdržava kaznu zatvora.