Rak grlića materice među vodećim uzrocima smrti

Rak grlića materice je i dalje jedan od vodećih uzroka obolijevanja i umiranja žena od malignih bolesti u Crnoj Gori, upozorili su juče iz Instituta za javno zdravlje Crne Gore, uz poziv ženama od 30 do 50 godina starosti, bez simptoma bolesti, da obave preventivne preglede.

Evropska nedjelja prevencije raka grlića materice obilježava se od 20. do 26. januara sa ciljem podizanja svijesti o rasprostranjenosti ovog oboljenja, faktorima rizika i značaju preventivnih programa u okviru zdravstvenog sistema Crne Gore – Nacionalnog programa za rano otkrivanje raka grlića materice i HPV programa vakcinacije.

Prema podacima Kliničkog centra Crne Gore, tokom 2023. godine, Onkološkom konzilijumu su prikazane 93 novooboljele žene.

– Kod 57 žena (61 odsto) rak grlića materice je otkriven u inoperabilnom stadijumu bolesti, što ukazuje da se u najvećem broju slučajeva bolest dijagnostikuje kada je uznapredovala, kada liječenje postaje otežano i neizvjesno, što smanjuje šanse za izlječenje – istakli su iz IJZCG.

Od septembra 2022. vakcinisano 9.500 djevojčica i 2.000 dječaka

Iz IJZCG ističu da HPV vakcinacija predstavlja specifičnu mjeru primarne prevencije koja znatno smanjuje rizik od razvoja predkanceroznih promjena i raka grlića materice.

– HPV vakcinacija za djevojčice započela je u Crnoj Gori u septembru 2022. godine, dok je od februara 2024. godine dostupna i dječacima. Primarna ciljna grupa za vakcinaciju su djevojčice i dječaci uzrasta od devet do 14 godina, kada je primjena vakcine najdjelotvornija. Vakcinacija je dostupna i za uzrasne grupe od 15 do 18 godina, kao i od 19 do 26 godina – saošpštili su iz IJZCG.

Od početka vakcinacije, vakcinisano je 9.500 djevojčica i djevojaka i 2.000 dječaka i mladića.

Iz IJZCG pojašnjavaju da se rak grlića materice može spriječiti izbjegavanjem stupanja u seksualne odnose u ranoj životnoj dobi, upotrebom kondoma, HPV vakcinacijom, odlaskom na redovne ginekološke preglede...

Oni objašnjavaju da je skrining raka grlića materice preventivni pregled koji omogućava otkrivanje promjena koje mogu dovesti do raka. Takođe, ukoliko se skrining pregledom otkrije maligna bolest, velika je vjerovatnoća da je u ranoj fazi, jer još uvijek nisu prisutni simptomi i znaci raka. Rak grlića materice se može potpuno izliječiti ukoliko se otkrije u ranoj fazi.

U Crnoj Gori muškarci najčešće obolijevaju od raka pluća, žene od karciona dojke

– Primarni skrining test je HPV test. Uzimanje brisa grlića materice za HPV je jednostavna, brza i bezbolna metoda. Ako je rezultat HPV testa pozitivan, iz istog uzorka se odmah radi i LBC analiza (citologija na tečnoj podlozi). To znači da se dvije analize obavljaju u jednom koraku, čime se eliminiše potreba za ponovnim dolaskom kod ginekologa. Na osnovu rezultata testova u skriningu, za svaku ženu će se posebno procijeniti rizik za nastanak raka grlića materice. Žene kod kojih je test pozitivan upućuju se na dodatnu dijagnostiku jer se smatra da su u povećanom riziku od razvoja raka grlića materice, ali to ne znači da je žena sigurno oboljela ili da će sigurno oboljeliti od ove bolesti. Žene kod kojih je HPV test negativan biće pozvane na ponovno testiranje za pet godina – objasnili su iz IJZCG.