Авиони неколико компанија на аеродрому у Подгорици

Crnu Goru sa svijetom povezuje osam, a Albaniju 37 avio-kompanija

Aerodromi Crne Gore (ACG) tokom 2022, 2023. i 2024. godine odobrili su skoro 30 miliona eura podsticaja avio-kompanijama koje su produžavale period letjenja ka Crnoj Gori, otvarale nove linije, povećavale broj rotacija na postojećim rutama…

Osam avio-kompanija tokom predstojeće zimske sezone 2025/2026. održavaće cjelogodišnje linije sa Aerodroma Podgorica ka 15 destinacija, dok će na tivatskom aerodromu tokom cijele godine saobraćaj obavljati najmanje dvije kompanije, uz mogućnost da im se pridruži i Turkiš erlajns. Time se Crna Gora, kako tvrde iz Aerodroma Crne Gore u odgovoru na pitanje "Dana", pozicionira kao destinacija dostupna 365 dana godišnje.

Na drugoj strani, upoređujući brzo rastući turizam u Albaniji sa našim, jasno je da avio-dostupnost igra ogromnu ulogu, a podaci govore da, u odnosu na ovih osam koje lete do naše države, Albaniju sa svijetom tokom cijele godine povezuje 37 avio-kompanija.

Time se Tirana, glavni grad Albanije, potvrđuje kao čvorište koje nudi široku mrežu destinacija i dostupnost 365 dana, a koje se poslednjih godina profilisalo kao ozbiljna konkurencija aerodromima u regionu.

Kada je konkretno riječ o zimskoj sezoni 2025/2026, prema dosadašnjim najavama, na Aerodromu Podgorica osam partnerskih avio-kompanija održavaće cjelogodišnje linije ka 15 destinacija. To su, kako su precizirali iz ACG, Er Montenegro (Beograd, Ljubljana, Rim, Cirih, Istanbul), Er Srbija (Beograd), Austrian erlajns (Beč), Turkiš erlajns (Istanbul), Ryanair (London), Wizz Air (Milano, Dortmund, Memingen, Budimpešta), Pegasus erlajns (Ankara, Izmir, Istanbul – aerodrom Sabiha Gokčen) i Lot Polish (Varšava). Za tivatski aerodrom su naveli da tokom cijele godine saobraćaj realizuju Er Montenegro (Beograd i Istanbul), Er Srbija (Beograd), a za predstojeću zimsku sezonu čekaju potvrdu Turkiš erlajnsa (Istanbul).

Uporedni pregled aerodroma u Podgorici i Tirani

Aerodromi u Tirani i Podgorici, iako udaljeni svega dvjestotinak kilometara, razvijali su se u različitim periodima i okolnostima, što se jasno vidi kroz tehničke podatke.

Tiranski aerodrom izgrađen je u periodu 1954–1957. i otvoren 1958. godine. Glavna pista duga je 2.750 metara i široka 45 metara, što omogućava slijetanje širokotrupnih aviona. Aerodrom ima jedan terminal, koji je poslednjih godina modernizovan, pa se kapacitet sa nekadašnjih oko 1,8 miliona putnika godišnje povećao na preko 10 miliona u 2024. godini. Upravljačko pravo nad aerodromom drži privatna kompanija "Kastrati grup", koja ima koncesiju do 2040. godine.

Podgorički aerodrom, s druge strane, znatno je mlađi i otvoren je 1977. godine, a njegova pista duga je 2.500 metara i široka 45 metara. I on raspolaže jednim terminalom, koji je obnovljen 2006. godine i predviđen za kapacitet od oko milion putnika godišnje. Za razliku od Tirane, aerodromom u Podgorici upravlja kompanija koja je potpuno u vlasništvu države.

Ovi podaci pokazuju da Tirana danas ima tehničku prednost kada je riječ o dužini piste i kapacitetu terminala, što se odražava i na njen višestruko veći broj putnika. Podgorica, međutim, ostaje ključna kapija Crne Gore i nalazi se pod direktnom kontrolom države, što joj daje specifičnu stratešku ulogu u razvoju saobraćajne infrastrukture zemlje.

U ACG u narednu, 2026. godinu ulaze sa ambicijom da povećaju broj avio-linija i baziranih aviona, a da se pripremaju i za eventualno produženje radnog vremena i otvorenosti aerodroma za saobraćaj.

A komšije rade puno više i na drugačiji način. Prema zvaničnim podacima, za Tiranu lete Aegean Airlines, Air Albania, AirBaltic, Air Cairo, Air France, Air Montenegro, Air Serbia, Austrian Airlines, British Airways, Buzz, Corendon Airlines, Croatia Airlines, easyJet, Enter Air, European Air Charter, Eurowings, flydubai, Flynas, Iberia, Israir Airlines, ITA Airways, LOT Polish Airlines, Lufthansa, Norwegian Air Shuttle, Pegasus Airlines, Ryanair, Ryanair UK, SAS, Sky Express, SmartWings, SunExpress, Swiss International Air Lines, Transavia (uključujući Transavia France), TUI fly Belgium, TUI fly Netherlands, Vueling i Wizz Air (Wizz Air, Wizz Air Malta i Wizz Air UK).

Opslužili 2,2 miliona putnika

Aerodromi Crne Gore su od 1. januara do 31. avgusta ove godine opslužili 2.199.936 putnika. To je osam odsto više u poređenju sa istim periodom prošle, rekordne 2024. i 16 odsto više u poređenju sa predpandemijskom 2019. godinom.

Osim broja putnika, raste i promet aviona. Od 1. januara do 31. avgusta, na ACG je zabilježena 21.397 avio-operacija. To je, kako su precizirali, pet odsto više u odnosu na prošlu godinu i tri odsto više u poređenju sa 2019.

Iz ACG ističu da je rast, između ostalog, rezultat njihove komercijalne politike i Podsticajne šeme koju su kreirali uz veliku podršku Ministarstva saobraćaja, a u planu je dalje unapređenje tog strateškog dokumenta.

Ova mreža prevoznika pokazuje da Tirana danas ima znatno širu i stabilniju avio-ponudu nego što je bio slučaj prije samo nekoliko godina. Dominantno mjesto na tržištu drži Wizz Air, dok značajnu ulogu imaju i Air Albania, Ryanair, easyJet i Turkish Airlines, uz prisustvo najvećih evropskih grupacija kao što su Lufthansa, Air France–KLM, International Airlines Group i drugi.

Takva raznovrsnost osigurava da Tirana nije oslonjena isključivo na sezonski turizam, već ima cjelogodišnju avio-dostupnost prema ključnim centrima Evrope, Bliskog istoka i Mediterana. Za Albaniju, ali i za širi region, to znači da je ovaj aerodrom postao strateški ulazni punkt za putnike, investitore i turiste.

Crna Gora je imala problem i nakon ukidanja direktnih letova za Rusiju. Zabrana ruskih letova usljed međunarodnih sankcija napravila je značajnu prazninu u prometu Aerodroma Crne Gore: prije 2022. imala je više od deset direktnih avio-linija prema Rusiji, što je godišnje donosilo preko 110.000 putnika. U sezoni 2019, tokom ljetnje turističke sezone, uspostavljeno je više od 50 sedmičnih direktnih letova između Crne Gore i ruskih gradova poput Moskve, Sankt Peterburga i Jekaterinburga.

Iz Aerodroma Crne Gore ističu da je broj cjelogodišnjih avio-ruta, suštinski, srazmjeran interesovanju putnika za jednu destinaciju 365 dana godišnje. Naveli su da kako ljetnji, tako i zimski red letjenja na aerodromima oslikava turistički i privredni potencijal konkretnog tržišta. Dodali su da u isto vrijeme sve zavisi i od toga koliko su država, ali i sami aerodromi spremni da ulože u cjelogodišnje linije.