Crna Gora već godinama drži neslavni rekord, jer je prva u Evropi po broju predstavki pred Evropskim sudom za ljudska prava u Strazburu u odnosu na broj stanovnika. Indeks podnijetih predstavki koji označava broj predmeta (priliv) u 2021. godini na 10.000 stanovnika, kao statistički parametar koji koristi Evropski sud u svom radu, ukazuje da se Crna Gora sa indeksom od 6,14 nalazi na prvom mjestu od svih država članica Savjeta Evrope po glavi stanovnika. Prosječan indeks država članica Savjeta Evrope za 2021. godinu je 0,53. U 2020. indeks za Crnu Goru je bio 3,50, na nivou Evrope 0,50, te je bio duplo manji u odnosu na 2019. godinu kada je iznosio 6,86. Međutim, treba imati u vidu činjenicu da je Evropski sud u odnosu na Crnu Goru odbacio 266 predstavki kao neprihvatljive ili ih skinuo sa liste predmeta. Za Crnu Goru je u 2018. indeks bio čak 5,11 i 10 puta je bio veći od evropskog prosjeka koji je iznosio 0,52.
Advokatica Mirjana Dašić Pajković ukazuje da je najveći broj sporova pred sudom u Strazburu pokrenut zbog povrede prava na pravično suđenje koje podrazumijeva i suđenje u razumnom roku, te da je to alarm koji ukazuje da je neophodno da svi koji sudjeluju u sprovođenju pravde moraju dati svoj maksimalni doprinos da pravde nesporno bude dostižna ali i da ne bude spora. Ona navodi da to što je Crna Gora rekorder po broju predstavki ukazuju na jedan jako veliki problem u društvu koji se nikako ne može podvesti pod izolovan slučaj već, nažalost, kao sve češća praksa ali i stanja u kom se nalazi crnogorsko pravosuđe.
– Taj problem se mora riješiti sprovođenjem reforme pravosuđa do kraja, poboljašvanjem uslova rada svim nosiocima pravosudnih funkcija, povećanjem broja sudija i tužilaca i zaštitom pravnog poretka u državi od samovolje pojedinca ili grupe – navodi Dašić Pajković.
Ona ocjenjuje da su građani očigledno uz stručnu pravnu pomoć svjesni svojih prava ali smatraju da pravda nije zadovoljena pred pravosudnim organima u državi.
– Taj osjećaj u mnogome obeshrabruje pojedinca da uopšte i pokrene postupak zaštite svojih prava, odnosno brojni slučajevi ne budu izvedeni pred lice pravde. Ukoliko zaista želimo da radimo na jačanju pravne države, svi mi koji se profesionalno bavimo pravom, moramo direktno kroz postupke dati svoj maksimani doprinos jačoj, brzoj i vidljivijoj vladavini prava – poručuje Dašić Pajković.
Zoran Vujičić iz Građanske alijanse, kaže da je činjenica da su građani sve više svjesni da zaštitu svojih prava mogu naći pred Evropskim sudom za ljudska prava, ali je problem što nijesu dovoljno informisani u kojim slučajevima i u kojoj proceduri mogu da se obrate sudu u Strazburu.
– Daleko od toga da se država u svim slučajevima odnosi na adekvatan način i poštuje njihova prava, ali svakako bi ove brojke bile manje kada bi se svi više edukovali o tome koja prava, na koji način i u kojoj proceduri možemo zaštiti pred sudom u Strazburu. Možda je i to razlog zbog kojeg podnosioci predstavke zanemaruju činjenicu da Evropski sud ne predstavlja četvrtu instancu i da nema ovlašćenja da neposredno interveniše u pravnom sistemu Visokih strana ugovornica, te da Evropski sud kao takav mora poštovati autonomnost tih pravnih sistema.
On ukazuje da se nerijetko dešava i da pojedini advokati, iako nema uslova za pisanje Sudu, ohrabruju stranku da to uradi, vođeni isključivo finansijskim momentom.
– S druge strane, kroz presude Suda možemo konstatovati da se prava građana Crne Gore najčešće krše u dijelu koji se tiče dužine trajanja postupka pred sudovima i institucijama u Crnoj Gori, pa je jasno da se od strane institucija ne poštuje član 6 stav 1 Konvencije, odnosno da je dužina trajanja postupka bila prekomjerna i da nije ispunila zahtjev "razumnog roka". Tako će država zbog ovakvih propusta morati da isplati jednom privrednom subjektu iz Podgorice višemilionsko obeštećenje. Poznat je, takođe, i slučaj radnika nekadašnjeg vrlo značajnog privrednog subjekta "Radoja Dakića", koji su pred sudom u Strazburu dobili spor i država je dužna da im isplati višemilionsku sumu novca – navodi Vujičić.
Prema ocjeni Mitra Radonjića iz Instituta za socijalnu i obrazovnu politiku, sama činjenica da postoji veliki broj predstavki sudu u Strazburu, primarno govori da medijacija i nivo spremnosti na dogovor sa građanima u organima državne uprave nije na zadovoljavajućem nivou pa se građani odlučuju da svoja prava traže pred međunarodnim istancama.
– Dok sa druge strane, mi koji se bavimo zaštitom i promocijom ljudskih prava svakodnevno svjedočimo kršenju istih na različitim nivoima i načinima, a lično znam za mnogo slučajeve koji se tiču neadekvatnog postupanja osnovnog državnog tužilastva u Podgorici i osnovnog suda za prekršaje u Podgorici gdje su prava stranaka narušena – saopštio je Radonjić.
Коментари (2)
Оставите свој коментар