Zakoračivši na podijum u teškim čizmama i vojničkim uniformama na ceremoniji van Moskve, šest tinejdzera je prihvatilo nagrade za sve važniju disciplinu u Rusiji: patriotizam. Danima su se učenici iz cijele zemlje takmičili u aktivnostima poput čitanja mapa, pucanja i kvizova iz istorije. Takmičenje je djelimično finansirao Kremlj, koji "vojno patriotsko" obrazovanje stavlja kao prioritet, prenosi "Njujork tajms".

- Roditelji i djeca shvataju da se ova agresivna ljuska oko nas zateže i stvrdnjava - rekao je Svjatoslav Omelčenko, vetaran specijalnih snaga KBG-a koji je osnovao Vimpel, grupu koja vodi događaj.

- Čini sve što možemo da budemo sigurni da su djeca toga svjesna i da ih pripremimo da odu i služe - kaže on.

Tokom proteklih osam godina, ruska vlada je promovisala ideju da je domovina okružena neprijateljima, filtrirajući koncept kroz nacionalne institucije kao što su škole, vojska, mediji i pravoslavna crkva. To je čak podiglo mogućnost da će zemlja ponovo morati da se brani kao što je to činila protiv nacista u Drugom svjetskokm ratu.

Rusija, djeca, vojska, kamp

Sada, dok Rusija gomila trupe na ukrajinskoj granici, podstičući zapadne strahove od predstojeće invazije, stabilna militarizacija ruskog društva pod predsjednikom Vladimirom Putinom odjednom postaje velika i izgleda da je mnoge natjerala na ideju da bi zaista moglo da dođe do borbe.

- Vlasti aktivno prodaju ideju rata - rekao je Dmitrij A. Muratov, urednik ruskih novina koji je ove godine dobio Nobelovu nagradu za mir, u svom govoru u Oslu ovog mjeseca.

Iako nema rastuće ratne groznice, postoji mnogo znakova da vlada neguje spremnost na sukob. Četvorogodišnji program vrijedan 185 miliona dolara koji je Kremlj pokrenuo ove godine ima za cilj da drastično poveća "patriotsko obrazovanje" Rusa, uključujući plan da povuče najmanje 600.000 djece uzrasta od osam godina, da se pridruže redovima uniformisane Omladinske armije. Odrasli dobijaju svoju propagandu sa državne televizije, gdje političke emisije – poput "Moskva. Kremlj. Putin" – prenose narativ o fašističkom puču u Ukrajini i na Zapadu koji je spreman da uništi Rusiju, prenosi Njujork tajms.

Sve ih ujedinjuje gotovo sveto sećanje na sovjetsku pobjedu u Drugom svjetskom ratu – onu koju je država iskoristila da oblikuje identitet trijumfalne Rusije koja mora da bude sprena da ponovo uzme oružje u ruke.

Aleksej Levinson, šef sociokulturnih istraživanja Levada centra, nezavisnog moskovskog anketara, ovaj trend naziva "militarizacijom svijesti" Rusa. U rednovnim istraživanjima centra, vojska je 2018. godine postala institucija od najvećeg povjerenja u zemlji, nadmašivši čak i predsjednika. Ove godine udio Rusa koji kažu da se plaše da je svjetski rat dostigao najviši nivo zabilježen u anketama iz 1994. godine je 62 odsto.

Vojna parada na Crvenom trgu

- RTS

Rusija, djeca, vojska, kamp

To ne znači da bi Rusi pozdravili krvavo teritorijalno osvajanje Ukrajine, ističe Levinson. Ali to znači da su mnogi bili uslovljeni da prihvate da je Rusije zaključana u egzistencijalnom rivalstvu sa drugim silama u kojima je upotreba sila moguća.

Proslava pobjede SSSR nad nacističkom Njemačkom u Drugom svjetskom ratu – koji se naziva i Veliki otadzbinski rat u Rusiji – odigrala je najvažniju ulogu u tom uslovljavanju. Umjesto da promoviše samo kulturu sjećanja na sovjetsko herojstvo i 27 miliona izgubljenih života, Kremlj primjenjuje narativ o Drugom svjetskom ratu na današnji dan, pozicionirajući Rusiju kao ugroženu neprijateljima koji žele da je unište.

Na državnoj televiziji, voditelj informativne emisije se smijao prijetnjama sankcijama Rusiji od onih koji "nemaju pojma kako da uplaše narod koji je izgubio više od 20 miliona svojih muškaraca, žena, staraca i djece u poslednjem ratu".

Nedavno se u Moskvi više od 600 ljudi iz cijele Rusije skupilo na forumu koji je sponzorisala vlada, a čiji je cilj bio promovisanje patriotizma među mladima. Sergej Karijenko, moćni Putinov zamjenik šefa kabineta, pohvalio je prisutne za "sveto djelo".

Na konferenciji su dva "pobjednička dobrovoljca" govorila o svojim planovima za podučavanje srednjoškolaca o pobjedi Rusije u Drugom svetskom ratu na regionalnom događaju sledeće nedjelje.

U anketi Levade objavljenoj prošle nedjelje 39 odsto Rusa je reklo da je rat između Rusije i Ukrajine ili neizbježan ili vrlo vjerovatan. Polovina je rekla da su SAD i NATO krivi za nedavni porasst tenzija, a ne više od četiri odsto u svi starosnim grupama je reklo da je Rusija kriva.

Ubjeđivanje cijelog društva da Rusija nije agresor odražva ključnu ideologiju koja datira iz sovjetskih vremena: da se zemlja bori samo u odbrambenim ratovima. Vlada je čak izdvojila novac za filmove koji istražuju na tu temu. Ministarstvo kulture je u aprilu donijeli odluku da su "istorijske pobjede Rusije" i "ruska mirovna misija" među prioritetnim temama za filmske producente koji traže državno finansiranje.

Na ruskoj državnoj televiziji, narativ o Ukrajini koju kontrolišu neonacisti i koja se koristi kao scena za zapadnu agresiju je uobičajen postupak još od prozapadne revolucije u Kijevu 2014. godine. Nakon revolucije, Rusija je anektirala ukrajinsko poluostrvo Krim je podstakao rat na istoku Ukrajine i zaooštrio svoje poruke o Rusiji kao o "opkoljenoj tvrđavi".

Neki analitičari strahuju da eskalirajuća retorika postavlja temelje za ono što bi Rusija postavila kao odbrambenu intervenciju za zaštitu svoje bezbednosti i onih koji govore ruski u Ukrajini.

Jevgenij Popov, novoizabrani poslanik i voditelj popularne emisije na državnoj televiziji, rekao je u intervjuu da je njegov rejting porastao poslednjih nedjelja – jer "tenzija raste", rekao je on.

- Mislim da bi većina ljudi u Rusiji bila za samo ako bismo branili Ruse koji žive na ovim teritorijama - rekao je Popov, misleći na separatističke teritorije u Ukrajini gdje su stotine hiljada ljudi bile rusko državljanstvo.

Efikasnost militarizovanih poruka države je predmet rasprave. Ankete pokazuju da mladi ljudi imaju pozitivniji pogled na Zapad od starijih Rusa, a čini se da je pozitivno raspoloženje prema Kremlju zbog aneksije Krima, nestalo usled ekonomske stagnacije.

Ali Kremlj odbija da odustane. Njegov nagon da poveća "patriotsko obrazovanje", uključuje finansiranje grupa kao što je Vimpel. Vojno patriotska organizacija ima oko 100 ogranaka širom zemlje i stalno organizuje brojna takmičenja u vještinama.

(Nova S)