Nobelova nagrada za književnost dodijeljena je norveškom autoru Junu Foseu (Jon Fosse) za "inovativne drame i prozu kojima daje glas neizrecivom", saopštila je danas (5. oktobra) u 13 časova Švedska kraljevska akademija u Stokholmu.
Njegovo obiman opus, napisan na norveškom ninorsku, obuhvata širok spektar žanrova i sastoji se od mnoštva drama, romana, poetskih zbirki, eseja, knjiga za djecu i prevoda. Iako je danas jedan od najizvođenijih dramskih pisaca u svijetu, Fose je takođe sve prepoznatljiviji po svojoj prozi, navedeno je u obrazloženju.
Fose je rođen 29. septembra 1959. godine u norveškom Haugesundu. Debitovao je sa romanom "Raudt, svart" 1983, na temu samoubistva, a ovo djelo i tema dali su ton i njegovom kasnijem stvaralaštvu.
Po riječima Akademije, "u svojoj radikalnoj redukciji jezika i dramske radnje, Fose najjednostavnijim svakodnevnim izrazima izražava najmoćnije ljudske emocije anksioznosti i nemoći".
Kao važni Foseovi romani izdvajaju se i "Stengd gitar" i "Skuggar" (2007) i kratki roman "Morgon og kveld", kako navode iz Akademije.
Kako prenose svjetski mediji Foseova prva reakcija na vijest o tome da je dobitnik Nobelove nagrade bila je začuđenost.
– Preneražen sam i pomalo uplašen - rekao je Fose u izjavi za novinsku agenciju Rojters nakon što je Švedska akademija proglasila ovogodišnjeg dobitnika Nobelove nagrade za književnost.
– Ovo vidim kao nagradu književnosti koja je prije svega književnost, i kojoj je cilj da bude književnost, bez drugih primjesa - rekao je Fose
Nobelova fondacija odlučila je, inače, da poveća ove godine novčani iznos nagrade u svim kategorijama za milion švedskih kruna, pa sada iznosi 11 miliona (oko 948.000 evra).
Među prvim reakcijama bila je i ona Ruth Cruickshank, vanredne profesorke francuske i komparativne književnosti i kulture na Royal Holloway Univerziteta u Londonu, koja je istakla da je ovaj izbor veoma značajan, jer je Nobelova nagrada pripala još jednom neanglofonom piscu, nastavljajući da prepoznaje važnost neanglofonske literature.
– To što njegov rad obuhvata romane, poeziju i dramu je takođe ključno. Kao i Ani Erno, prošle godine, ovogodišnji laureat demonstrira moć književnosti da shvati ono što se ne može reći - rekla je Cruickshank, a prenose agencije.
Ž.J.
