Otkazivanje bubrega, naziva se i bubrežna insuficijencija, označava pad ukupne funkcije oba bubrega. Opadanje bubrežne funkcije može da napreduje do njihovog skoro potpunog prestanka rada.
Akutna oštećenja bubrega mogu da dovedu do smanjenja ili gubitka njihove funkcije u kratkom vremenskom roku, od nekoliko sati do nekoliko dana (akutna bubrežna insuficijencija). S druge strane, postepen ali progresivan gubitak bubrežne funkcije u periodu od nekoliko mjeseci do nekoliko godina se naziva hronična bubrežna insuficijencija ili hronična bolest bubrega.
Boja urina kod zdravih bubrega
Generalno, ako je urin bistar ili blijedožut, to znači da je osoba dobro hidrirana i da bubrezi dobro rade. Ljekari standardnu boju urina nazivaju "urohrom". Urin prirodno nosi žuti pigment. Urohrom pigment koji se prirodno nalazi u urinu postaje sve razređeniji tokom unosa vode.
Zbog toga je kod hidriranih osoba urin svijetlo žut i skoro bistar. Kod osoba koje su dehidrirale, urin može da bude tamno žut ili svijetlo braon.
Šta znače različite boje urina?
Boja urina se mijenja od bistre do narandžaste sa nivoom hidratacije, ali se može promijeniti i zbog pigmenata u hrani ili ljekova, pa da bude plava, zelena, ljubičasta. Ipak, boja urina može da ukazuje na različita zdravstveno stanja.
U nastavku su sve boje urina i njihovo značenje:
Tamno žuta: Može da ukazuje na dehiraciju i nedovoljan unos tečnosti.
Ružičasta do crvenkasta: Može da se javi nakon konzumiranja određenih namirnica, kao što je recimo cvekla. S druge strane, pojava krvi u mokraći (hematurija) uvijek je razlog za zabrinutost i odlazak kod ljekara.
Plava: Plavi urin je rijetkost, a najčešće je povezan sa bojama iz hrane koje se nisu rastvorile tokom varenja.
Zamućen, pjenasti urin: Zamućen urin može da bude znak ozbiljnih stanja i poremećaja. Pjenasti urin obično ukazuje na visok nivo proteina u urinu (proteinurija). Visok nivo proteina u urinu može da se javi kao posledica dehidratacije ili intenzivnog vježbanja, ali može da bude i simptom otkazivanja bubrega.
Tamna boja urina najčešće je posledica nedovoljnog unosa tečnosti, ali se javlja i kao posledica konzumiranja određene hrane. Ipak, tamnija boja urina može da bude znak otkazivanja bubrega.
Otkazivanje bubrega, naziva se i bubrežna insuficijencija, označava pad ukupne funkcije oba bubrega. Opadanje bubrežne funkcije može da napreduje do njihovog skoro potpunog prestanka rada.
Akutna oštećenja bubrega mogu da dovedu do smanjenja ili gubitka njihove funkcije u kratkom vremenskom roku, od nekoliko sati do nekoliko dana (akutna bubrežna insuficijencija). S druge strane, postepen ali progresivan gubitak bubrežne funkcije u periodu od nekoliko mjeseci do nekoliko godina se naziva hronična bubrežna insuficijencija ili hronična bolest bubrega.
Boja urina kod zdravih bubrega
Generalno, ako je urin bistar ili blijedožut, to znači da je osoba dobro hidrirana i da bubrezi dobro rade. Ljekari standardnu boju urina nazivaju "urohrom". Urin prirodno nosi žuti pigment. Urohrom pigment koji se prirodno nalazi u urinu postaje sve razređeniji tokom unosa vode.
Zbog toga je kod hidriranih osoba urin svijetlo žut i skoro bistar. Kod osoba koje su dehidrirale, urin može da bude tamno žut ili svijetlo braon.
Šta znače različite boje urina?
Boja urina se mijenja od bistre do narandžaste sa nivoom hidratacije, ali se može promijeniti i zbog pigmenata u hrani ili ljekova, pa da bude plava, zelena, ljubičasta. Ipak, boja urina može da ukazuje na različita zdravstveno stanja.
Boja urina kad bubrezi otkazuju
Ukoliko je urin tamno žute boje, crvene ili braon boje, to može da bude znak otkazivanja bubrega.
Međutim, nije svaki tamniji urin simptom zdravstvenog stanja bubrega. Kao što je prethodno navedeno, tamno žuti urin takođe može da znači da je osoba dehidrirana. Takođe, urin može da postane crven nakon konzumiranja cvekle ili hrane sa određenim bojama, a boja urina može da se promijeni i usled upotrebe ljekova.
Zbog čega se mijenja boja urina kada bubrezi otkazuju?
Glavne funkcije bubrega su da filtriraju i izlučuju štetne produkte, uklanjaju višak tečnosti iz organizma, kao i da održavaju elektrolitsku i acidobaznu ravnotežu (ravnotežu minerala, soli i vode).
Kada bubrezi otkazuju, oni mogu da zadržavaju tečnost, dok se štetni produkti nakupljaju u tijelu. Ako se to dogodi, urin može da sadrži višak proteina, toksina i krvi. To dovodi do toga da urin promijeni boju, postane tamniji, smeđi ili čak blago crven.
Ostali simptomi otkazivanja bubrega
Mnoge osobe u početku nemaju simptome bolesti bubrega. Prema Centrima za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC), oko 9 od 10 pacijenata sa bolešću bubrega čak i ne zna da je imaju. A u ranoj fazi bubrežne insuficijencije, malo je simptoma, ako ih ima.
Kako bolest bubrega napreduje, pored vidljivih promjena u boji urina, mogu da postoje i drugi simptomi otkazivanja bubrega, uključujući:
smanjeno izlučivanje urina tokom mokrenja
zadržavanje tečnosti koje uzrokuje oticanje nogu, gležnjeva i stopala
problemi sa spavanjem
grčevi u mišićima, posebno noću
jak umor ili pospanost
učestala mučnina
kratak dah
bol u grudima ili osjećaj pritiska u grudima
konfuzija
napadi
koma
Teški i po život opasni simptomi kao što su nedostatak vazduha, bol u grudima, konvulzije ili koma, povraćanje krvi i poremećaj srčanog ritma zbog visokog nivoa kalijuma u krvi.
Kada treba potražiti medicinsku pomoć?
Urin bi trebalo da ponovo dobije svoju uobičajenu boju u roku od 2 do 3 dana nakon što postane neobične boje.
Ukoliko to nije slučaj, treba otići kod ljekara. Osim toga, treba imati na umu da krv u mokraći ne mora uvijek da bude vidljiva golim okom, te se otkriva samo pomoću mikroskopa, odnosno laboratorijskom analizom urina. S druge strane, kada je hematurija jasno vidljiva prilikom mokrenja, to znači da je prisutna veća količina krvi u mokraći.
Koje su mogućnosti liječenja usled otkazivanja bubrega?
Liječenje zavisi od specifičnog uzroka i stadijuma otkazivanja bubrega. Opcije liječenja mogu da uključuju:
1. Promjene životnog stila
Sledeće promjene životnih navika mogu pomoći u kontroli bolesti bubrega:
Dobro izbalansirana, zdrava ishranu.
Ograničen unos soli (manje od 6.000 mg dnevno - 1 kašičica).
Vježbanje najmanje 150 minuta nedjeljno.
Prestanak pušenja.
Izbjegavanje ljekova protiv bolova kao što su nesteroidni antiinflamatorni ljekovi (NSAIL), među kojima su acetaminofen i ibuprofen, osim ako ljekar nije drugačije propisao.
Izbjegavanje alkohola.Ograničen unos proteina.
2. Ljekovi
Ljekovi koji mogu da se koriste za liječenje otkazivanje bubrega uključuju:
diuretici
statini
suplementi kalcijuma i vitamina D
lekove za snižavanje krvnog pritiska, kao što su inhibitori enzima koji konvertuje angiotenzin (ACE) ili blokatori receptora angiotenzina II (ARB).
Kod težih slučajeva, opcije liječenja mogu da budu dijaliza, kako bi se uklonili toksini iz tijela, ili transplantacija bubrega za poslednji stadijum otkazivanja bubrega.
Od čega zavisi ishod liječenja kod otkazivanja bubrega?
Za razliku od akutne bubrežne insuficijencije koja predstavlja privremeni gubitak bubrežne funkcije, hronična bubrežna insuficijencija nije izlječiva.
Kod većine bolesnika, pravilno liječenje akutne bubrežne insuficijencije dovodi do oporavka bubrežne funkcije. Ali, svako odlaganje ili neadekvatno liječenje teške forme akutne bubrežne insuficijencije može da bude opasno po život.
Za hroničnu bolest bubrega nema izlječenja, ali može da se uspori napredovanje bolesti. Kod teškog oblika hronične bolesti bubrega koja rezultira otkazivanjem bubrega, transplantacija bubrega može da bude jedino rešenje.
