Voda je jedinstven i nezamjenljiv prirodni resurs ograničenih količina i neravnomjerne prostorne i vremenske raspodjele. Iz činjenice da su svi oblici života i sve ljudske aktivnosti više ili manje vezane uz vodu, jasno proizilazi važnost odnosa prema njoj. Voda tako može postati ograničavajući faktor razvoja, te prijetnja ljudskom zdravlju i održivosti prirodnih eko-sistema. Stoga je za svako društvo posebno važno da uravnoteži te odnose i osmisli politiku i strategiju uređenja, iskorištavanja i zaštite vodnih resursa. U novije vrijeme javljaju se sve ozbiljniji problemi sa vodama, koji postaju još složeniji zbog posledica globalnih klimatskih promjena, koje se sve više izražavaju kroz režim padavina i oticaja, kaže sagovornik Portala Dan Golub Ćulafić iz Hidrometeorološkog zavoda Crne Gore (ZHMS).
Portal Dana je razgovarao sa Ćulafićem sa evidentnim problemom sa nestajanjem vode, odnosno poniranjem, u Biogradskom jezeru, koje se iz godine u godinu ponavlja. Juče je reporter Portala Dan bio na licu mjesta i fotografisao i snimio trenutno stanje vode u jezeru.
Na terenu je tokom vikenda bio i Ćulafić koji kaže da zbog uočenih promjena režima padavina kao i produžavanja dugih i veoma sušnih perioda, posebno onih tokom jeseni, dolazi do drastičnog smanjivanja akvatorije jezerskog basena Biogradskog jezera.
- Ovo jezero je ledničkog porijekla i pripada grupi akumulacionih jezera. Iz cirkova sa najviših djelova Bjelasice, spuštao se lednik kroz dolinu Biogradske rijeke, i tim nastalim materijalom je pregrađen nekadašnji valov, na čijem je mjestu nastalo jezero. Jezero hrani vodom Biogradska rijeka (duga cc 8 km) i potok Bendovac, dok voda iz jezera otiče Jezeršticom, desnom pritokom Tare - pojašnjava Ćulafić nastanak jezera.
Ističe da je pojava ovakvog stanja na Biogradskom jezeru tokom jeseni česta već duži niz godina, i da se javlja zbog uzročno-posledičnih faktora i elemenata kao što su: pojave ponorskih zona, klimatske varijacije, erodovanja čeone morene, zasipanja dna i pojave eutrofikacije.
- Jezerštica se sve više usijeca u morenski materijal, zbog čega dolazi do pojave regresione erozije i opadanja nivoa. Prirodni proces zasipanja i eutrofikacije Biogradskog jezera značajno ubrzava i negativan uticaj klimatskih promjena. Od nanosa koji dolazi Biogradskom rijekom, oko njenog ušća i obalskih strana, počinje da se formira masivan sprud, koji ima tendenciju širenja prema otoci Jezerštici. Ukoliko se to ostvari, Biogradsko jezero, može da se pretvori u endorejični basen, tj. postaće neprotočno, što će onemogućiti migraciju akvatičnih ogranizama i pojačanog procesa autrofikacije. U takvom scenariju, jezero će vremenom potpuno izgubiti svoja hidrološka svojstva i lako može postati jezero povremenog karaktera, tj. plavno polje. Usled zasipanja nanosom, eko-sistem jezera trpi značajne promjene, transformišući se iz jezerskog u močvarno stanište (posebno u južnom dijelu). Ako se ovakav trend nastavi, za nekoliko decenija, morfometrija jezera će biti značajno degradirana, kao i sve funkcije i ambijentalno-ekološke vrijednosti jezera. Za litoralno-limnetički ekosistem, posebno je sporno zasipanja jezera, koje dovodi do destrukcije riječnog korita i hiporejične zone, koja je od ogromnog značaja za mrijest riba (pastrmke) i stanište je vodenih makrobeskičmenjaka - stručno pojašnjava Ćulafić.
Opšti konsenzus je da prostor NP Biogradska gora predstavlja razvojnu šansu opština koje gravitiraju Bjelasici, te da projekat njegove zaštite predstavlja osnovu za budući turistički, privredni i svaki drugi razvoj kao i šansu i mogućnost da se jezero na najbolji način očuva i valorizuje. Kako se na prostoru Bjelasice a i ostalog dijela sjeverne Crne Gore nalazi još veliki broj planinskih jezera (kojima prijeti ista ’’sudbina’’ kao i Biogradskom, ukoliko se ne preduzmu adekvatne mjere) mogla bi se dalja istraživanja usmjeriti i u tom pravcu, čime bi dobili jasan uvid u stanje i perspektive prirodnih jezera u Crnoj Gori.
