Sve manji natalitet i sve veći broj mladih koji odlazi iz Crne Gore dovelo je do toga da se udio mlade populacije u Crnoj Gori smanjuje, dok se povećava udio populacije stare 65 i više godine. To su podaci koje su Društvo statističara i demografa (DSD) i Centar za demokratsku tranziciju (CDT) predstavili u analizi „Zašto Crnoj Gori nije stalo do sopstvenog stanovništva?“.
Crna Gora je, kako je pokazala analiza, na pragu duboke demografske starosti – udio populacije do 14 godina (17,9 odsto) skoro da izjednačen je sa populacijom 65+ (16,5 odsto).
“Za dvije decenije, učešće populacije do 14 godina se smanjilo sa 21 odsto na 17,9 odsto, odnosno sa 128,2 hiljada na 110,2 hiljade, dok se u istom periodu, učešće populacije 65+ povećalo sa 12 odsto na 16 odsto”, navodi se.
Iz CDT-a navode da populacija 80 i više godina dvostruko je veća u poređenju sa 2000. godinom u Crnoj Gori.
“Broj starijih lica (65 i više godina) koji nijesu radno aktivni se značajno povećava u odnosu na radno aktivno stanovništvo (15 do 65 godina)”, dodaju iz CDT.
Po pokazatelju prosječne starosti, Crna Gora je na pragu duboke demografske starosti i ona iznosi 39,4 godina.
“Ipak, to je za pet godina niže od prosjeka EU, gdje Italija i Njemačka imaju najstariju populaciju (48 i 45,8 godina), dok najmlađu populaciju u poređenju sa prosjekom EU imaju države kandidati za članstvo Turska (32,8) i Kosovo (30,4)”, pokazala je analiza.
Iz CDT-a ukazuju da ukoliko tokovi migracija ostanu isti i stanovništvo nastavi odlaziti intenzitetom kao do sada, Crna Gora se vrlo brzo može suočiti sa “nespremnošću penzionog i zdravstvenog sistema za potrebe sve starije populacije”.
“Ova duboka demografska starost dovodi do nižeg nataliteta odnosno manjeg broja onih koji potencijalno mogu da rade, što uz duži životni vijek stvara veći broj onih koji primaju penziju u odnosu na one koji rade, zbog čega se vrlo brzo možemo suočiti sa finansijskom održivošću penzionog fonda”, pojasnili su iz CDT.
Iz CDT-a napominju, da uprkos ozbiljnim posljedicama, demografskog starenja po ekonomiju, u mnogim programima ekonomske, finansijske i fiskalne politike, demografske promjene obično ne zauzimaju centralno mjesto.
“Pretpostavlja se da se populacija mijenja konstantnom brzinom ili da nema promjena, što u današanjim okolnostima, može dovesti do pogrešnih i finansijski neodrživih politika.
Vjerujemo da su ovi i drugi nalazi koje smo predstavili u našoj publikaciji dovoljan razlog da briga o populacionim kretanjima Crne Gore nađe svoje mjesto u javnim politikama, ali ne samo kroz finansijske podsticaje u izbornim godinama, već kroz dugoročnu i pažljivo kreiranu podršku za cjelovit razvoj pojedinca od njegovog rođenja do kraja života”, dodaju iz CDT-a.
Ovo podrazumijeva, kažu, da demografska kretanja ne budu izlovano posmatrana i tretirana, već ona moraju biti polazna osnova za kreiranje politike obrazovanja, mladih i sporta, politike socijalnog staranja i zdravstvene zaštite, spoljne politiku, fiskalne politike, politike kulture i medija, prostorne politike i drugih koje svojim djelovanjem neposredno vrše uticaj na razvoj pojedinca odnosno našeg društva.
