Crna Gora ima mali broj mladih istraživača, dok ulaganja u nauku nijesu ni blizu ciljevima koje je postavila Evropa, ocijenio je u razgovoru za "Dan" profesor Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta Crne Gore, fizičar Jovan Mirković. On je i predsjednik fondacije "Prona", koja promoviše naučno obrazovanje i razvoj Crne Gore kao društva znanja. Više od 20 godina kao profesor i istraživač sarađuje sa Univerzitetom u Tsukubi u Japanu.

Na pitanje kakvo je stanje u oblasti nauke u Crnoj Gori, Mirković kaže da dva parametra karakterišu nauku u nekoj zemlji, a to su ulaganja od bruto društvenog proizvoda i broj mladih istraživača.

– Evropski cilj je tri odsto ulaganja u nauku i istraživanja, a kod nas je od 0,3 do 0,5 odsto, dakle deset puta manje. Sljedeći parametar je broj istraživača. Poređenja radi, po zvaničnim statističkim podacima, u Njemačkoj se godišnje odbrani 80.000 doktorskih disertacija. U odnosu na broj stanovnika, taj broj bi kod nas trebalo da bude oko 200, odnosno morali bismo imati makar oko 600 doktoranata. Po zvaničnim podacima, kod nas je svega 23 mladih istraživača do 25 godina starosti, odnosno onih koji su doktorandi ili su već doktorirali. Ako pogledamo novac koji se ulaže u nauku i broj mladih istraživača, zaključak se sam nameće – kazao je Mirković.

On ističe da je potrebno ulagati u nauku i podržati istraživače, posebno kroz stipendije i uslove, od infrastrukture do međunarodne saradnje.

Po njegovim riječima, fizika je nauka gdje se uvijek "pati" zbog malog broja studenata. Povodom informacije o slabijem interesovanju novih studenata za upis tehničkih fakulteta, ali i za školovanje za nastavnička zanimanja, on ističe podatak da na američkim univerzitetima, kada su u pitanju matematika i fizika, nemaju donji prag da bi neki studijski program opstao.

– Imamo podatak od prije dva mjeseca da se na PMF u Beogradu na nastavnički smjer prijavio samo jedan student. To je jedan od kompleksnih problema u obrazovanju, koji podrazumijeva i problem uslova, materijalnog položaja nastavnika, laboratorija, kabineta, metoda rada, mjesta u društvu. Moj utisak je da sam bolje uslove imao ja kada sam bio u školi prije 40 godina, jer smo tada imali posebne kabinete za biologiju, hemiju i fiziku. Koliko vidim, sada to je rijetkost. Problemu obrazovanja društvo se mora ozbiljnije posvetiti i razvijati kod djece naučno obrazovanje. Ono što radimo u "Proni" jeste da insistiramo na naučnom obrazovanju. Tome je posvećen i festival nauke. Kada kažem naučno obrazovanje, to podrazumijeva razumijevanje velikih ideja, razvoj kreativnosti i problemskog pristupa, razvoj kritičkog stava prema stvarnosti i sve to da bi individua naučila da donosi odluke – naglasio je Mirković.

Upitan koliko se na taj način radi sa djecom u školama, odgovara da je opšti utisak da se mora pojačati infrastruktura u školama i stvoriti uslove da se prirodne nauke uče kroz laboratoriju i prustup gdje nastavnik piše po tabli, a djeca slušaju i memorišu, da se to pretvori u pristup da oni sami rješavaju problem.

– Kaže se: što sam čuo zaboravio sam, što sam uradio, zapamtio sam. Posebna je priča organizacije sistema, praćenje savremenih znanja i adekvatnog položaja nastavnika, da se ta profesija jednostavno digne na viši nivo, jer najbolje što jedno društvo može da uradi za sebe jeste da poboljša obrazovanje i da ima obrazovane nastavnike – istakao je Mirković.