Akcija za socijalnu pravdu (ASP) u posjedu je prometa jednog od bankarskih računa iz kontroverznog programa ekonomskog državljanstva, koji pokazuje da je za dvije i po godine na tom računu realizovan priliv od 33,1 miliona, saopšteno je za "Dan" iz te nevladine organizacije. Radi se o računu za razvoj manje razvijenih jedinica lokalne samouprave, koji je otvoren u Crnogorskoj komercijalnoj banci 1. juna 2020. godine, a koji joj je dostavila Agencija za investicije Crne Gore. Iz ASP-a pojašnjavaju da pomenuta Agencija tvrdi da je u mogućnosti da joj pošalje informacije samo o tom računu, iako su tražili promete po svim računima ovog programa.
Kako naglašavaju, promet sa konkretnog računa ne pokazuje da je bilo odliva ka bilo kojoj manje razvijenoj opštini, iako je sporni program ekonomskog državljanstva svojevremeno kreiran i pod obrazloženjem da pomogne razvoj manje razvijenih lokalnih samouprava. ASP napominje da većina opština, posebno na sjeveru, hronično kubure sa manjkom novca i rapidno ekonomski propadaju, dok se stanovništvo iz njih ubrzano iseljava i odlazi.
U godini otvaranja računa, odnosno 2020. ostvaren je priliv od nepunih 3,8 miliona eura, od čega je oko 1,8 miliona (a zbog gašenja računa) bio prenos ranijeg Sekretarijata za razvojne projekte na svog pravnog sljedbenika, odnosno Agenciju za investicije Crne Gore. U 2021. godini realizovani priliv iznosio je 9,5 miliona, a u minuloj godini je bio 18,8 miliona eura. Do početka maja, do kada je postojala vlada Zdravka Krivokapića, ostvaren je priliv od 2,4 miliona eura, a od maja, pa do kraja godine, kada je vlast preuzela manjinska vlada Dritana Abazovića, kojoj je u međuvremenu izglasano nepovjerenje, priliv je 17,4 miliona.
Iz podataka se može vidjeti da je za osam mjeseci manjinske, a sada i tehničke vlade, ostvareno više priliva po ovom kontroverznom programu na namjenski račun manje razvijenih jedinica lokalnih samouprava, nego za dvije ranije godine, tj. od otvaranja konkretnog računa. Drugim riječima, prihodovana su 17,4 miliona naspram 15,7 miliona u prethodnom periodu.
Nedavno je objelodanjeno da je Abazovićeva vlada za osam mjeseci manjinsko-tehničkog mandata dodijelila više počasnih pasoša nego sve ranije vlade zajedno, oglušujući se tako o kontinuirane i konstantne zahtjeve Evropske unije da se obustavi kontroverzni program ekonomskih pasoša.
Podsjećanja radi, u poslednjem izvještaju Evropske komisije za Crnu Goru ukazano je da je Abazovićeva vlada snizila kriterijume za dodjelu ekonomskih pasoša, odnosno za program koji uspostavlja rizike kao što su pranje novca, utaja poreza, finansiranje terorizma, korupcija i infiltracija organizovanog kriminala. To treba prekinuti, bila je poruka iz Brisela.
Simptomatični program ekonomskog državljanstva pokrenula je vlada Demokratske partije socijalista i on je zvanično počeo 2019. godine. Nastavile su ga ostale vlade, uprkos protivljenju Brisela, dok je zamah dobio za vrijeme dok je na čelu izvršne vlasti Abazović. Odluka o kriterijumima, načinu i postupku izbora lica koje može steći crnogorsko državljanstvo prijemom radi realizacije posebnog programa ulaganja od posenog značaja za privredni i ekonomski interes Crne Gore prestala je da važi krajem protekle godine.
Kako navode u ASP-u, manjinska vlada, koja je bez ikakvog političkog legitimiteta, ali djeluje kao da je u punom mandatu i da će trajati još ko zna koliko dugo, javno saopštava da će od Evropske unije tražiti produženje programa po drugačijim uslovima. U tom smislu se prvo pominjalo da bi se od prihoda od ekonomskih pasoša gradio autoput, pa su pije nekoliko dana mediji prenijeli informaciju da bi se od prihoda otplaćivao kineski kredit, kojim je već finansirana prva dionica Smokovac – Mateševo, a ne nove dionice autoputa.
– To može dodatno ukazivati na ozbiljnu finansijsku dubiozu države, koja još nije uspjela da se zaduži u iole značajnijem iznosu, iako je projektovala "rupu" u finansijama za ovu godinu od oko 600 miliona – kažu u ASP-u.
