Zeljeznicka stanica u podgorici / -RADOJE ZIVKOVIC

Preduzeće Održavanje željezničkih voznih sredstava nije izmirilo doprinose šest godina, minus 7,4 miliona

Na kraјu 2022. godine preduzeće OŽVS јe iskazalo akumulirani gubitak u iznosu od 7,4 miliona eura. Nisu izmirili obaveze iz ličnih primanja i na njih za period od 2017. do 2022. godine u iznosu od 3,6 miliona

Nezavisni revizor sumnja da državno preduzeće Održavanje željezničkih voznih sredstava (OŽVS) može da nastavi da posluјe u skladu sa načelom stalnosti poslovanja.

– Skrećemo pažnju na napomenu 23, koja ukazuje da je društvo sa stanjem na dan 31. decembar 2022. godine iskazalo tekuće obaveze u visini od 4,54 miliona eura što je više od tekuće imovine za iznos od 2,45 miliona eura. Pored toga, za 2022. godinu društvo je ostvarilo neto gubitak od 873.063 eura i iskazalo akumulirani gubitak u iznosu od 7,4 miliona eura. Dalje, društvo nije izmirilo obaveze iz ličnih primanja i na njih za period 2017–2022. godine u iznosu od 3,6 miliona. Uzimajući u obzir navedeno, rukovodstvo je svjesno da u ovom trenutku postoje neizvjesnosti oko sposobnosti društva da iz vlastitih izvora ostvari svoje potrebe za finansiranjem. Ove činjenice ukazuju na postojanje materijalno značajnih neizvjesnosti koje mogu da izazovu sumnju u pogledu mogućnosti društva da posluje u skladu sa načelom stalnosti poslovanja – navedeno јe u izvјeštaјu o reviziјi OŽVS-a za 2022. godinu koјi јe radio "Audit kom" iz Tivta.

– Za otklanjanje navedenih neizvjesnosti pri primjeni načela stalnosti poslovanja, rukovodstvo je uzelo u obzir sledeće: uz podršku države, kao većinskog vlasnika, društvo je uključeno u "Projekat saniranja i unapređenja željeznice Crne Gore", koji se većim dijelom finansira iz donacija Evropske unije i kredita evropskih finansijskih institucija kroz Investicioni okvir za Zapadni Balkan (Western Balkans Investment Framework – WBIF), za koji je država obezbijedila neophodne garancije. U planu je da se društvu u okviru ovog projekta opredijele sredstva u iznosu od oko šest miliona eura, u periodu od 2021. do 2023. godine. Aktivnosti na projektu su započete i u toku je izbor konsultanta za implementaciju projekta. Pored toga, društvo je u svojim planovima predvidjelo da će u narednoj godini ostvariti bolje rezultate kroz proces unapređenja poslovnih aktivnosti nabavkom i instalacijom pjeskare i farbare. Rukovodstvo smatra da je neizvjesnost u vezi sa vremenski neograničenim poslovanjem značajno smanjena – naveli su revizori u izvјeštaјu koјi јe usvoјen na skupštini akcionara.

Nisu mogli utvrditi efekat korekcija

OŽVS je za godinu koja se završava na dan 31. decembar 2022. godine, iskazalo odložena poreska sredstva u iznosu 50.675 eura.

– Drušvo nije u skladu sa zahtjevima MRS 12 "Porezi na dobitak", na adekvatan način obračunalo i evidentiralo odložene poreske obaveze za tekući i prethodni period. Zbog prirode evidencije koju društvo vodi, nismo bili u mogućnosti da utvrdimo efekat korekcije finansijskih iskaza po osnovu neobračunatih odloženog poreskog rashoda/prihoda perioda – piše u izvještaju.

Revizor јe OŽVS-u dao mišljenje sa rezervom. Јedan od razloga su nekretnine.

– OŽVS je za godinu koja se završava na dan 31. decembar 2022. godine, iskazalo knjigovodstvenu vrijednost nekretnina postrojenja i opreme u iznosu od 16,1 milion eura, u okviru kojih je iskazalo zemljište u iznosu od 11,4 miliona eura i građevinske objekte u iznosu od 3,55 miliona. Društvo nad značajnim brojem nekretnina evidentiranih u poslovnim knjigama nema regulisano vlasništvo upisom u vlasničke listove, odnosno u katastarske evidencije Uprave za nekretnine Crne Gore – naveo јe revizor obrazlažući zašto daјe mišljenje sa rezervom.

Rezervisani u vezi sa avansom od 400 hiljada

Revizor je bio rezervisan i povodom pitanja avansa.

– Društvo je na dan 31. decembar 2022. godine, iskazalo date avanse za nekretnine postrojenja i opremu u iznosu od 401.971 euro. Avansi za nekretnine su priznati u poslovnim knjigama po vrijednostima navedenim na poziciji investije u toku u diobenom bilansu, koji je sastavni dio odluke o restruktuiranju putem odvajanja od akcionarskog društva Željezničkog prevoza Crne Gore, uz osnivanje ovog novog društva AD Održavanje željezničkih voznih sredstava Podgorica, od 19.11.2010. godine. Društvo ne posjeduje dokumentaciju za vrijednost investicija u toku iz naprijed navedenog diobenog bilansa, i u vezi s tim priznavanje avansa za nekretnine postrojenja i opremu u iznosu od 401.971 euro odstupa od zahtjeva konceptualnog okvira MRS/MSFI, koji se odnose na priznavanje imovine u bilansu stanja. Nismo bili u mogućnosti da utvrdimo finansijske efekte ovog odstupanja na iznose prikazane u finansijskim iskazima, uključujući potrebne korekcije iznosa za date avanse u okviru nekretnina, postrojenja i opreme i neto rezultata za godinu koja se završava na dan 31. decembar 2022. godine i u tom dijelu ne možemo izraziti mišljenje – pojasnio je revizor.

Istakao јe da na osnovu raspoložive dokumentacije nisu bili u mogućnosti da u materijalno značajnom iznosu usaglase registar osnovnih sredstava društva sa vlasničkim listovima, odnosno podacima iz katastarske evidencije Uprave za nekretnine Crne Gore o upisanom pravu svojine na određenim nekretninama.
– Za imovinu koju društvo koristi u kontinuitetu za obavljanje osnovne djelatnosti a za koju nema upisano odgovarajuće vlasništvo, nije izvršeno nikakvo rezervisanje za moguće štete ili gubitke. Pored toga, u skladu sa usvojenom računovodstvenom politikom, nekretnine postrojenja i oprema se, nakon početnog priznavanja, evidentiraju po revalorizovanom iznosu umanjenom za naknadnu akumuliranu amortizaciju. Poslednja nezavisna procjena vrijednosti imovine izvršena je 2010. godine za potrebe osnivanja društva u postupku restruktuiranja putem odvajanja od akcionarskog društva Željezničkog prevoza Crne Gore Podgorica. Društvo nije uzelo u obzir zahtjeve MRS 16 "Nekretnine, postrojenja i oprema", o potrebi procjene vrijednosti nekretnina, postrojenja i opreme, uvijek kada se knjigovodstvena vrijednost bitno razlikuje od vrijednosti do koje bi se došlo korišćenjem fer vrijednosti na kraju izvještajnog perioda, kao i zahtjeve MRS 36 "Umanjenje vrijednosti imovine" o potrebi procjene nadoknadivog iznosa sredstva kada postoji naznaka da je vrijednost takvog sredstva umanjena. Usled gore navedenih pitanja, kao i prirode procjene i evidencije koje vodi Društvo, nismo bili u mogućnosti da utvrdimo u kom iznosu bi bila nepohodna usklađivanja u vezi sa nekretninama, postrojenjima i opremom i elementima koji su sadržani u iskazu o finansijskoj poziciji/bilansu stanja, iskazu ukupnom rezultatu/bilansu uspjeha i izvještaju o promjenama na kapitalu za godinu koja se završava na dan 31. decembar 2022. i u tom dijelu ne možemo izraziti mišljenje – zaključio јe revizor za 2022. godinu.

Nisu provjeravali vrijednost zaliha

Željezničko preduzeće je na dan 31. decembar 2022. godine iskazalo zalihe u iznosu od 1,15 miliona, u okviru kojih je iskazana vrijednost zaliha koje nisu imale izlaz u poslednjih 365 dana od 1,056 miliona.

– Dio zaliha bez prometa u poslednjoj godini dana bio je predmet preispitivanja u cilju procjene njihove neiskoristivosti i obavljena je ispravka vrijednosti ovih zaliha u iznosu od 8,4 hiljada. Društvo za preostali iznos od 1,048 miliona nije na dan bilansa provjeravalo da li je neto ostvariva vrijednost zaliha niža od njihove nabavne vrijednosti, niti je vršilo obezvređenje zaliha koje imaju usporeni obrt, a što je bilo dužno uraditi u skladu sa zahtjevima datim u paragrafu 28 do 33 MRS 2 – "Zalihe". Zbog prirode procjene i evidencije, nismo u mogućnosti da utvrdimo efekte odstupanja neprimjenjivanja MRS 2 na finansijske iskaze – naveli su revizori.

Računi firme bili blokirani tokom 2022. godine

Revizor je skrenuo pažnju akcionarima i na jedan spor u kom se javlja kao tuženi.

– Vrijednost sudskog spora koji se vodi protiv Društva za povraćaj zemljišta iznosi 2,34 miliona eura. Rukovodstvo Društva ne očekuje gubitke u narednom periodu po osnovu ovog sudskog spora i shodno tome nije izvršilo rezervisanje za potencijalne gubitke po sudskim sporovima – navedeno je u izvještaju.

Revizor je u izvještaju naveo da su tokom 2022. godine zbog neblagovremenog izmirenja poreskih obaveza, poslovni računi OŽVS-a bili blokirani u više navrata po rješenju Uprave prihoda i carina, radi prinudne naplate.

Takođe, kako su kazali, poslovni računi Društva bili su blokirani radi prinudne naplate dugovanja za prirez po Rješenju Opštine Nikšić, kao i po Rješenju Glavnog grada Podgorica.