Poremećaji na svjetskim tržištima snabdijevanja osnovnim životnim namirnicama, izazvani ratom u Ukrajini i sankcijama uvedenim Rusiji, prema navodima svjetskih zvaničnika, mogli bi da izazovu nezapamćenu krizu koja će dovesti do drastičnog poskupljenja namirnica.

Naime, Svjetska banka prognozira da će rast cijena prestići nivo iz 1970. godine, što bi moglo da dovede do još veće inflacije gotovo svih proizvoda, od energenata do prehrambenih proizvoda. Crnu Goru, kao uvozno zavisnu ekonomiju, takođe, neće zaobići najnoviji rast, a ostaje da se vidi da li će Vlada narednih dana ublažiti krizu smanjenjem akciza na gorivo.

Svjetska banka prognozira da će cijene pšenice poskupjeti 42,7 odsto, ječma 33,3, soje 20, suncokretovog ulja 29,8 i piletine čak 41,8 odsto. Prognoza je da će zbog sankcija Rusiji, i smanjene proizvodnje nafte, cijene energenata porasti i do 50 odsto, a da se stabilizacija cijena može očekivati tek 2024. godine.

Prema podacima Monstata, prethodne godine naša država uvezla je mesa i mesnih prerađevina u vrijednosti od preko 70 miliona eura, od čega je najviše uvezeno iz Srbije, BiH, Austrije, Belgije, Brazila, Holandije, Mađarske i Italije. Kada je riječ o mliječnim proizvodima, uvezeno je preko 12 miliona eura ovih proizvoda, najviše iz zemalja regiona. Najviše brašna i pšenice uvezeno je iz BiH i Srbije, u vrijednosti od oko 14 miliona eura. Vrijednost uvezenih drugih vrsta brašna bila je niža od pola miliona eura. Jestivih ulja uvezeno je u iznosu od preko 10 miliona, a najviše sa tržišta Srbije, Hrvatske, Italije i Ukrajine. Šećer smo najviše uvozili iz Alžira, Indije, Srbije i Sjeverne Makedonije, u iznosu od preko pet miliona eura. Soli je najviše uvezeno iz Srbije, Albanije, Egipta, BiH, Hrvatske, Austrije i Njemačke, u iznosu većem od 1,2 miliona eura.

Ono što dodatno pogoršava situaciju na svjetskom tržištu jeste kriza pšenice, jer su Rusija i Ukrajina proizvodile skoro 30 odsto svjetskih zaliha. Na kineskom i američkom tržištu takođe vlada nestašica zbog nepovoljnih vremenskih prilika.

Ipak, olakšanje za Crnu Goru predstavlja odluka Srbije da dozvoli izvoz svojih zaliha pšenice i brašna. Vlada Srbije usvojila je na sjednici prije nekoliko dana izmjenu odluke o privremenom ograničenju izvoza osnovnih poljoprivredno-prehrambenih proizvoda bitnih za stanovništvo, kojom se omogućava povećanje kvota za izvoz pšenice na 220.000 tona i pšeničnog brašna na 23.000 tona na mjesečnom nivou. Prema najavama iz Srbije, brašno bi trebalo da pojeftini za oko 15 odsto.

Cijene pšenice u maju su porasle za 2,2 odsto i iznosile su 411,71 dolar po toni, a u odnosu na prošlu godinu porasle su za 71,4 odsto. Cijene kukuruza bile su veće za 2,9 odsto i iznosile su 320 dolara po toni, što je rekord.