Naučnici proučavaju dejstvo lijeka za intoksikaciju od alkohola i savjetuju da se koriste hormoni koji se proizvode u jetri prilikom konzumacije etanola. U laboratorijskim eksperimentima su na miševima primijenili injekcije specifičnog hormona nakon čega su brzo nestali znaci pijanstva.
„Antialkoholni“ hormon
Naučnici odavno pokušavaju da proizvedu lijek protiv pijanstva i istražuju prirodne mehanizme zaštite. Etil alkohol koji ulazi u organizam u velikim dozama počinje da djeluje kao otrov, narušava cirkulaciju krvi, ima jak efekat na mozak i druge organe.
Mnogo prije nego što su ljudi naučili da prave vino i destiluju alkohol, životinje su se već susretale sa alkoholom dok su jeli slatko i fermentisano voće. Zbog toga su sisari u procesu evolucije razvili enzime koji razgrađuju etanol koji se formira fermentacijom iz fruktoze i drugih prostih šećera.
Biolozi sa univerziteta u Kopenhagenu su 2018. godine na eksperimentima na miševima ustanovili da alkohol doprinosi da se u jetri životinja proizvodi hormon FGF21 (faktor rasta fibroplasta 21). On sprečava dehidraciju prilikom trovanja etanolom stimulišući upotrebu vode i pomaže da se izbjegne oštećenje jetre.
Eksperemineti na glodarima i primatima su pokazali da FGF21 suzbija težnju ka alkoholu, djelujući na određenu populaciju neurona u mozgu. Vervet majmuni iz Afrike koji su dobili injekciju sa tim hormonom su za 50 odsto manje pili.
Do sada nije bilo jasno da li se FGF21 može primjenjivati i kao lijek protiv pijanstva.
Reakcija neurona
Naučnici iz Jugozapadnog medicinskog centra sa Univerziteta u Teksasu su u novom istraživanju dokazali da taj hormon igra važnu ulogu u otklanjanju štetnih efekata od etanola. Hormon šalje signal mozgu da pokrene biohemijsku reakciju za zaštitu od intoksikacije.
„Rezultati pokazuju da je mozak osnovno mjesto djelovanja FGF21. Sada detaljnije izučavamo put neurona pomoću kojih FGF21 omogućava akcije koje utiču na triježnjenje“, rekao je jedan od autora istraživanja, biohemičar David Mangelsdorf.
Autori su izdvojili niz laboratorijskih miševa kojima nedostaje FGF21. Bilo im je potrebno duplo više vremena kako bi se oporavili od etanola. Duže su imali simptome poremećaja svijesti i gubitka ravnoteže, nego oni iz kontrolne grupe. Dodatne injekcije „antialkoholnog“ hormona ubrzale su proces „oporavka“. Reakcije u razgradnji alkohola kod svih životinja su se odvijale istom brzinom.
Dalja analiza je pokazala da FGF21 prolazi kroz krvno-moždanu barijeru i utiče na receptore u specifičnom dijelu mozga koji se naziva „Locus coeruleus“ (jezgro u mostu moždanog stabla uključeno u fiziološke odgovore na stres i paniku). U ovoj oblasti se proizvodi noradrenalin hormon koji se naziva „medijator budnosti“. Ovaj hormon reguliše budnost i odgovoran je za buđenje iz sna i hitnu mobilizaciju tijela.
Kao pravilo, alkohol inhibira neuronsku aktivnost u „Locus coeruleus“ i proizvodnju noradrenalina. Od toga potiče pospanost i gubitak mišićne koordinacije. Hormon FGF21 blokira ovu reakciju. Naučnici su provjerili da li bi on djelovao na isti način kada bi uticao na centralni nervni sistem drugim preparatima koji imaju opuštajuće dejstvo, kao što su ketamin, diazepam ili pentobarbital. Ispostavilo se da je FGF21 efikasan samo protiv etanola.
Lijek protiv pijanstva
Proteini iz porodice FGF21 postoje i kod ljudi. Oni se izlučuju u jetri i učestvuju u mnogim biološkim procesima, od embrionalnog rasta i regeneracije do razvoja tumora i kroz neuronske lance regulišu upotrebu slatkiša.
Studije o genomu su otkrile značajno povećanje nivoa FGF21 u krvnoj plazmi ljudi nakon dugotrajne upotrebe alkohola. Eksperiment je sproveden tokom „Oktobar fest“ festivala piva u Njemačkoj.
Naučnici su sigurni da kod ljudi ovaj hormon, kao i kod miševa, stimuliše proizvodnju noradrenalina i u budućnosti se na bazi FGF21 može stvoriti preparat koji brzo djeluje, koji ublažava simptome trovanja alkoholom i štiti jetru. Međutim, potrebna su detaljnija istraživanja.
Bezbjednost u upotrebi proteina FGF21 kao lijeka je već dokazana, jer je testiran za liječenje gojaznosti i dijabetesa.
Jutro poslije pijanstva
Naučnici su pokazali da je samo pet odsto ljudi je otporno na alkohol. Ostali sljedećeg dana nakon konzumacije pića imaju simptome koji ih podsjećaju na pijanstvo. Glavna je dehidracija, jer alkohol sprečava proizvodnju antidiuretskog hormona, sprečava bubrege da ponovo apsorbuju vodu i dovodi do prekomjerne proizvodnje urina.
Kada dehidracija dostigne kritični nivo, jetra počinje da signalizira i intenzivno proizvodi hormon FGF21, koji aktivira neuronske veze odgovorne za osjećaj žeđi. Naučnici preporučuju da se ne dozvoli da organizam dođe do takvog stanja.
Kako bi se unutrašnji sistem i organi brže oporavili nakon intoksikacije alkoholom biolozi savjetuju da se više pije tečnost, oko jedna čaša na svaku čašu alkohola. Smatraju da energetska pića, sokovi ili pileća supa nisu dobri.
Može se piti mineralna voda, posebna ona sa visokim sadržajem natrijuma. Bolje je da se pripremi rastvor koji je po elektrolitičkim svojstvima najbliži fiziološkim tečnostima. Preporuka je da se u jednu litru vode razblaže dvije kašike šećera i tri četvrtine kašičice soli.
Bez preporuka ljekara je bolje da se ne koriste vitamini ili mineralni suplementi. Aspirin ili paracetamol treba oprezno koristiti, jer nema dokaza da oni pomažu u borbi protiv mamurluka. Postoje dokazi da njihova upotreba u kombinaciji sa alkoholom može da dovede do gastrointestinalnog krvarenja (krvarenje iz digestivnog trakta) i oštećenja jetre.
Kanadski naučnici su dokazali da alkohol izlazi tri puta brže kroz pluća nego kroz jetru i da se primjena hiperventilacije, dubokog i brzog disanja za ublažavanje simptoma mamurluka ograničeno primjenjuje. Prilikom jakog uzdisaja osoba gubi mnogo ugljen-dioksida, a to može da izazove vrtoglavicu i nesvjesticu.
