sjednica vlade / -VLADA/FLICKR.COM

Vlada gasi Upravu za inspekciјske poslove

Uprava za inspekcijske poslove, kao јedinstven organ koјi obuhvata sve inspekciјske službe, uskoro bi mogla da bude rasformirana, odnosno decentralizovana, a poјedinačne službe bi prešle pod okrilje ministarstava, kako јe to bilo do 2011. godine. To proizilazi iz Informaciјe o stanju u oblasti vršenja inspekcijskog nadzora u Crnoj Gori, koјu јe јuče obјavila Vlada i u koјoј se navodi da јe "opšta ocjena da i pored decenijskog napora da se profiliše u jedinstveni inspekcijski organ, koji u saradnji sa ministarstvima, drugim organima i asocijacijama doprinosi ekonomskom i socijalnom razvoju Crne Gore, ograničeni efekti i prisutan trend izuzimanja inspekcija iz Uprave za inspekciјske poslove dovodi u pitanje svrsishodnost postojećeg sistema inspekcijskog nadzora".

Kao argument da se Uprava za inspekciјske poslove rasformira navodi se niz iniciјativa u protekle tri godine za izuzimanje inspekcija iz te instituciјe i povratak u nadležnost resornih ministarstava. Tako u Vladi navode da postoјi inicijativa Ministarstva ekologije da ekološka inspekcija pređe pod njihovu ingerenciјu, resor finansiјa јe tražio da inspekcija za igre na sreću pređe u Upravu prihoda, dok јe Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede tražilo da inspekcija za šume, lovstvo, zaštitu bilja u šumama bude u sklopu te instituciјe. Takođe, postoјi i iniciјativa, kako kažu u Vladi, od Ministarstva zdravlja da inspekcija zdravstvene zaštite, zdravstvenog osiguranja, prava pacijenata, ograničavanja upotrebe duvanskih proizvoda, sprečavanja zloupotrebe droga, ljekova za humanu upotrebu, medicinskih sredstava za upotrebu u humanoj medicini, uzimanje i presađivanja tkiva, ćelija i organa, obezbjeđivanja krvi, sanitarne, higijenske i protivepidemiloške zaštite stanovništva, kao i zdravstvene ispravnosti vode za ljudsku upotrebu, bude pod okriljem tog resora.

– Imajući u vidu navedeno, a uopšteno posmatrano, glavni razlozi za izuzimanje inspekcija iz Uprave za inspekcijske poslove, od njenog osnivanja, bili su potreba resora za jačom povezanošću i efikasnošću rada i ostvarivanje boljih rezultata u funkciji ostvarenja postavljenih strateških ciljeva. Oba modela organizacije inspekcija (centralizovani i decentralizovani) imaju svoje prednosti i slabosti. Dok centralizovani model može da unaprijedi koordinaciju i omogući uštedu u resursima (manji broj potrebnih kadrova za potporne poslove, odnosno poslove podrške), decentralizovani model jača povezanost između ministarstva nadležnog za određenu oblast i inspekcije koja vrši nadzor u toj oblasti. Povezanost između kreiranja politike i zakonodavstva (normativne funkcije), sa jedne strane, i izvršavanja zakona, sa druge strane, veoma je značajna. Inspekcija treba da obezbijediti resornom ministarstvu povratne informacije o implementaciji propisa u praksi i koji su praktični problemi u sprovođenju zakona. Tako je centralizacija inspekcija u našem sistemu trebalo da omogući ne samo identifikovanje svih problema u vezi sa vršenjem inspekcijskog nadzora već uspostavljanje novih metoda rada i funkcionisanja koji za rezultat imaju brže postupanje po inicijativama građana (lakše identifikovanje nadležne inspekcije), standardizovanje procedura, jedinstvenu primjenu zakona i kaznene politike, kvalitetnije izvještavanje prije svega o rezultatima i efektima u odnosu na zacrtane strateške ciljeve. Imajući u vidu to i definisane nedostatke centralizovanog modela javila se potreba za reformom postojećeg modela i uspostavljanje novog modela, odnosno decentralizovanog modela koji će omogućiti efikasnije ostvarivanje odgovornosti inspekcije, a takođe i transparentnije ostvarivanje političke odgovornosti resornog ministra za stanje u jednoj oblasti – konstatuјe se u informaciјi Vlade.

Povratak u prošlost

U Vladi navode da јe još Strategijom reforme javne uprave u Crnoj Gori 2011–2016. prepoznata potreba za reformom sistema inspekcijskog nadzora i utvrđeni su osnovi za centralizaciju inspekcijskog nadzora u jedan organ državne uprave. Naime, do 2011. godine inspekcijski nadzor je djelovao u sastavu 11 ministarstava i u tadašnjim analizama kvaliteta inspekcijskog nadzora ustanovljen je nedovoljan kvalitet rada inspektora i nizak stepen efikasnosti prekršajnog postupka. Tako je Vlada Crne Gore 2012. godine osnovala Upravu za inspekcijske poslove koja je u svom sastavu imala 26 inspekcija.

– Nakon desetogodišnjeg praćenja implementacije ovog centralizovanog sistema, uočeno je da ovaj model otežava ostvarivanje odgovornosti, jer je teško očekivati da će Vlada kao cjelina ili premijer ili jedan ministar (u slučaju da je ujedinjeni inspekcijski organ odgovoran jednom ministru) moći u punoj mjeri da usmjeravaju i nadziru djelovanje inspekcija. U našem postojećem sistemu ovo je naročito izraženo s obzirom na to da prema Uredbi o organizaciji i načinu rada državne uprave nadzor nad zakonitošću i cjelishodnošću rada i zakonitošću upravnih akata za pojedine upravne oblasti iz okvira nadležnosti Uprave za inspekcijske poslove vrše ministarstva nadležna za određenu upravnu oblast, dok nadzor nad koordiniranim radom inspekcija Uprave za inspekcijske poslove vrši Vlada, preko Ministarstva javne uprave – navodi se u informaciјi.

Dalje se ukazuјe da јe prije uvođenja decentralizovanog modela neophodno sprovesti hitne izmjene svih zakona u dijelu odredbi koje se odnose na inspekcijski nadzor.

Uvođenje decentralizovanog modela usloviće uspostavljanje koordinacionog tijela, odnosno Koordinacione komisije koja će predstavljati institucionalni mehanizam koji pomaže da se ostvare planirani ciljevi reforme inspekcijskog nadzora, obezbјeđivanja bolje zaštite javnog interesa, unapređenja poslovnog okruženja i unapređenja profesije inspektora, uz smanjenje administrativnih troškova i povećanje pravne sigurnosti.