Krivokapić i Džonson / -SASAMATIC

Podgorica i London tri godine bez sporazuma o trgovini, partnerstvu i saradnji

Iako je prvi sastanak održan u novembru 2018. godine, za "Dan" iz Ministarstva vanjskih poslova je potvrđeno da sporazum do danas nije potpisan. U pitanju je dokument kojim se bliže uređuju odnosi nakon izlaska Ujedinjenog Kraljevstva iz Evropske unije

Crna Gora i Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Sjeverne Irske već tri godine pregovaraju o zaključenju Sporazuma o trgovini, partnerstvu i saradnji. Iako je prvi sastanak održan u novembru 2018. godine, za "Dan" je iz Ministarstva vanjskih poslova Crne Gore potvrđeno da sporazum do danas nije potpisan.

U pitanju je dokument kojim se bliže uređuju odnosi nakon izlaska Ujedinjenog Kraljevstva iz Evropske unije, to jest, Bregzita.

Vlada je nedavno usvojila informaciju u kojoj se navodi da je - kako bi se omugućio nesmetan promet roba i usluga između Crne Gore i Ujedinjenog Kraljevstva - potrebno u što kraćem roku završiti unutrašnje procedure i formirati Radnu grupu za vođenje pregovora.

Ukupna robna razmjena Crne Gore i Velike Britanije u 2020. godini je iznosila 22,7 miliona eura od čega je izvoz iz Crne Gore u Veliku Britaniju u ovom periodu iznosio 3,3 miliona eura, a uvoz 19,4 miliona eura.

Navodi se da je tokom tranzicionog perioda (vezano za izlazak Ujedinjenog Kraljevstva iz EU) britanska strana predložila da dvije zemlje potpišu Sporazum o partnerstvu i trgovini, a prema tvrdnji iz crnogorske vlade, taj ponuđeni nacrt predstavlja izmjene i dopune određenih djelova Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između Crne Gore i Evropske unije (SSP). Inače, SSP je ugovorni odnos između Crne Gore i EU.

Britanski nacrt - kako su rekli iz crnogorske vlade - sadrži sve ranije dogovorene stavove u okviru važećeg SSP-a, dok su djelovi koji se odnose na EU isključeni (obzirom na britansko napuštanje evropskog saveza).

Prema nacrtu, precizirani su ciljevi ugovora i konstituisanje tijela za praćenje implementacije sporazuma. Takođe, definišu se generalna upotreba tarifnih kvota i sličnih pitanja, zatim teritorije na koje bi se sporazum primjenjivao.

Od napuštanja prošlo 18 mjeseci

Velika Britanija je 2016. godine na referendumu tijesnom većinom sa 52 naprema 48 posto odlučila da izađe iz Evropske unije. Ipak, Velika Britanija je napustila Evropsku uniju (EU) u petak 31. januara 2020.godine u ponoć po srednjeevropskom vremenu, nakon 47 godina članstva.

– Ovo nije kraj, nego početak – poručio je tada britanski premijer Boris Džonson.

Izlaskom Velike Britanije iz najvećeg svjetskog trgovačkog bloka EU je, prema pisanju svjetskih medija, izgubila 15 odsto svoje ekonomije, najvećeg vojnog potrošača i jedan od svjetskih vodećih finansijskih centara - London.

Sastavni dio sporazuma su dva aneksa - prvi koji tretira poglavlja koja se tiču političkog dijaloga, pravde, slobode i bezbjednosti, dok se najveći dio tiče ekonomskih pitanja, trgovine, slobodnog protoka roba, ljudi i kapitala, konkurencije, odnosno čitavog niza političke saradnje. Drugi aneks obuhvata regulisanje proizvoda s porijeklom, što uključuje i listu proizvoda s posebnim tretmanom.

Početkom oktobra 2019. godine, Crna Gora je konsultovala delegaciju Evropske unije u Podgorici o ovom sporazumu, a iz evropske delegacije su odgovorili kako smatraju da su predmetni pregovori s Velikom Britanijom stvar Crne Gore i naveli da je odluka u rukama zvanične Podgorice. Takođe, ukazali su da u slučaju ulaska u pregovore treba voditi računa da se ne povrijede obaveze koje proističu iz SSP, kao ni budući dogovor između Evropske unije i Velike Britanije.

Zvanični London je, inače, dosad potpisao 63 ovakva sporazuma – u regionu sa Sjevernom Makedonijom, Republikom Albanijom i Kosovom (pod rezolucijom UN 1244) a pokrenuti su pregovori sa Srbijom i BiH.

Takođe, nedavno su se u Londonu sastali premijeri Crne Gore i Velike Britanije, Zdravko Krivokapić i Boris Džonson, i tom prilikom razgovarali o širokom spektru pitanja, između ostalog o važnosti nastavka političkog dijaloga između dvije zemlje.