Iz Instituta za javno zdravlje "Danu" je saopšteno da su poslednja istraživanja ESPAD pokazala da je tri puta, sa tri na devet procenata, uvećan broj učenika uzrasta od 16 godina koji uzimaju marihuanu. Specijalista socijalne medicine u Institutu Ljiljana Golubović ističe za "Dan" da je, prema nalazima internacionalnog veb istraživanja o drogama sprovedenog 2021. godine, u kom je učestvovala Crna Gora, najveći uticaj kovid-19 pandemije i nacionalnih mjera prevencije registrovan u upotrebi kanabisa (povećana upotreba), dok je na području upotrebe ekstazija – MDMA i kokaina došlo do smanjenja konzumacije.

– Institut za javno zdravlje raspolaže podacima o zloupotrebi droga iz Registra narkomanije i iz istraživanja među mladima (Evropsko školsko istraživanje o alkoholu i drugim drogama – ESPAD). ESPAD 2019 istraživanje u Crnoj Gori sprovedeno je na nacionalno reprezentativnom uzorku od 6.776 učenika prvog razreda iz 51 srednje škole (301 odjeljenje) iz svih opština u Crnoj Gori. Ako posmatramo trend prevalence upotrebe kanabisa ikad u životu kod učenika u Crnoj Gori u periodu od 2008, do 2019. godine, vidi se jasan gradualni porast, sa 3 odsto u istraživanju 2008. godine, na 9 odsto u istraživanju 2019. godine. Kod djevojčica je trend rasta išao sa dva u 2008. godini do sedam odsto u 2019. godini. Kod dječaka je došlo do stabilizacije trenda između poslednja dva kruga istraživanja, na 11 kada je riječ o svim psihoaktivnim supstannama, dok je u prethodnim krugovima bilježen porast. Učestalost upotrebe drugih droga, izuzev kanabisa, sa 3 odsto učenika u prvom krugu ESPAD istraživanja porasla je na 5 odsto u istraživanju 2011. godine, što je bio statistički značajan porast, kao i onaj sledeći u ESPAD 2015. istraživanju na 6 odsto. No, isto tako je sadašnji pad na 5 odsto u istraživanju 2019. godine značajan – kaže Golubovićeva.

Ona objašnjava da je, iako se marihuana u ESPAD istraživanju uzima kao osnovni indikator upotrebe droga kod mladih, značajna i činjenica da je registrovan nezanemarljivi broj korisnika drugih droga, naročito kokaina.

– Iako je trend učestalosti upotrebe kokaina ikad u životu imao tendenciju blažeg porasta na nivou cjelokupnog uzorka da bi u ovom krugu istraživanja ostao na istom nivou, kvalitativni podaci ukazuju na to da u vrijeme implementacije istraživanja, kokain sve više postaje "trendy" droga među mladima. U ESPAD 2019. kokain je ilegalna droga koju su mladi u Crnoj Gori, nakon kanabisa, najčešće koristili (posmatrano po polovima) – 4 odsto dječaka i 2 procenta djevojčica koristilo je kokain nekad u životu, ukupno 3 odsto učenika. U prethodnih 12 mjeseci kokain je koristilo 3 odsto dječaka i 1 odsto djevojčica, ukupno 2 procenta učenika. Sa ovom činjenicom treba u najskorije vrijeme uskladiti kako preventivne, tako i represivne mjere u državi. Trend učestalosti upotrebe ekstazija među mladima u Crnoj Gori ostao je nepromijenjen od 2011. godine. Jedna od supstanci čija je učestalost upotrebe nakon kontinuiranog porasta sada očito opada u uzorku oba pola su inhalanti – dodaje Golubovićeva.

Ona objašnjava da je uslov da osoba bude unesena u Registar narkomanije je da se javi zdravstvenom radniku ili zdravstvenom saradniku u javnim zdravstvenim ustanovama u Crnoj Gori radi tretmana problema i stanja povezanih sa upotrebom droga.

– Tako je, prema podacima iz Registra narkomanije, u 2020. godini od ukupnog broja pristiglih prijava, bilo 0,45 odsto mlađih od 18 godina. Relevantno istraživanje među mladima je ESPAD. Iako je zloupotreba droga prisutna u svim dobnim skupinama, adolescentna dob se smatra kao najrizičniji uzrast za početak eksperimentisanja sa različitim drogama. Motivi mladih osoba su mnogi i različiti: radoznalost, osjećaj manje vrijednosti i nedostatak samopoštovanja, loše socijalne prilike u porodici, nedostatak roditeljske pažnje i ljubavi, težnja za pripadnost vršnjačkim grupama, nesposobnost rješavanja konfliktnih situacije i sl. Takođe, novi načini zabave, trendovi, pozitivni stavovi prema drogama, materijalistička filozofija, hedonistička orijentacija prema životu i velika dostupnost droga doprinose vjerojatnosti da će adolescent posegnuti za drogama – kaže Golubovićeva.