Urme potiču od palme datule (Phoenix dactylifera), koja je biljka koja uspijeva u sušnim i toplim klimatskim uslovima, poput onih na Bliskom istoku, sjevernoj Africi i nekim djelovima Azije. Drvo urme može dostići visinu do 30 metara, a plodovi rastu u grozdovima. Urme su duguljasti, ovalni plodovi sa smeđom kožom, a unutrašnjost je sočna, slatka i bogata vlaknima.
U svom sirovom obliku, urme imaju tamno smeđu boju, dok su kada su osušene obično tamnije i suvlje. Urme su izuzetno bogate prirodnim šećerima, što im daje specifičan sladak ukus, ali i čini ih odličnim izvorom energije.
Urme su prava energetska bomba. Bogate su vitaminima i mineralima, a posebno se ističu visokim sadržajem kalijuma, magnezijuma, gvožđa i vitamina B6. Takođe, sadrže mnogo vlakana, što ih čini korisnim za probavu. Na primjer, 100 grama urmi sadrži oko 277 kalorija, što je značajan izvor energije. Uz to, sadrže i oko 75 grama ugljenih hidrata, od kojih su većinom prirodni šećeri (glukoza i fruktoza), što im daje sladak, ali zdrav ukus.
Iako su urme bogate kalorijama, to ne znači da ih treba izbjegavati. S obzirom na to da su bogate vlaknima, urme pomažu u održavanju stabilnog nivoa šećera u krvi, što ih čini dobrim izborom za mnoge ljude koji žele da uživaju u slatkom, a da pritom ne opterećuju organizam previše kalorijama iz drugih izvora.
Urme se smatraju veoma zdravim plodovima, a to je zbog brojnih hranljivih sastojaka koje sadrže. One imaju antimikrobna, antiinflamatorna i antioksidativna svojstva, što znači da mogu doprineti boljoj zaštiti organizma od bolesti.
Urme takođe mogu pomoći u smanjenju nivoa lošeg holesterola, čime doprinose zdravlju srca. Bogate su kalijumom, koji pomaže u održavanju normalnog krvnog pritiska. Osim toga, njihova visoka koncentracija vlakana pomaže u smanjenju rizika od srčanih oboljenja i drugih kardiovaskularnih problema.
Jedna od glavnih prednosti urmi je njihova sposobnost da podrže zdravlje probavnog sistema. Urme sadrže visoke količine rastvorljivih vlakana, koja pomažu u regulaciji probave i sprečavaju zatvor. Vlakna u urmi čine stolicu mekšom, a samim tim olakšavaju pražnjenje crijeva. Takođe, urme mogu pomoći u održavanju ravnoteže dobrih bakterija u crijevima, što je ključno za optimalnu probavu.
Pored toga, urme sadrže sorbitol, prirodni šećer koji ima blagi laksativni efekat i može pomoći kod nesvarene hrane i problema sa zatvorom. Zbog svega ovoga, urme su odličan izbor za one koji žele da poboljšaju funkciju svog probavnog sistema.
Kako se jedu urme?
Urme se mogu jesti na mnogo različitih načina. Najjednostavniji način je da se jedu suve ili svježe, direktno sa stabla, i to kao užina. Takođe, mogu se koristiti u pripremi raznih jela, kao što su smutiji, salate, kolači, musli i razni deserti. Mogu se koristiti i kao zaslađivači u pripremi hrane, jer su prirodno veoma slatke.
Urme su često sastavni dio mnogih kulinarskih tradicija, naročito u zemljama Bliskog istoka. Mogu se kombinovati sa orasima, bademima, ili koristiti u slanim jelima za balansiranje ukusa. Takođe, urme se mogu koristiti i za pripremu domaćeg sirupa ili čak za pravljenje različitih vrsta džemova.
Koliko urmi dnevno se preporučuje?
Iako su urme bogate hranljivim materijama, treba ih konzumirati u umjerenim količinama, jer imaju visok sadržaj kalorija. Preporučena količina je oko 3-5 urmi dnevno, što je dovoljno da se iskoriste svi njihovi zdravstveni benefiti bez prekomernog unosa kalorija. Ovo je posebno važno za ljude koji prate unos kalorija ili se bave dijetama.
Ukoliko želite da povećate unos vlakana i energije tokom dana, urme su odličan izbor, ali ih je najbolje konzumirati u umjerenim količinama kako bi se izbjegao prekomjeran unos šećera.
Kako se mogu koristiti koštice od urmi?
Koštice urmi, koje su inače često zanemarene, zapravo sadrže nekoliko korisnih svojstava. U nekim djelovima svijeta, koštice se melju i koriste kao dodatak u ishrani, dok se u drugim slučajevima koriste za pravljenje prirodnih ljekova. Takođe, koštice urmi mogu biti osušene i korišćene za pravljenje napitaka ili dodataka ishrani.
Neke studije sugerišu da koštice urmi mogu imati pozitivne efekte na zdravlje, jer sadrže antioksidante koji pomažu u zaštiti organizma od slobodnih radikala. Međutim, važno je napomenuti da koštice nisu za svakodnevnu konzumaciju, jer mogu biti tvrde i zahtijevaju posebnu obradu prije nego što se pojedu.
Da li dijabetičari smiju da jedu urme?
Mnogi dijabetičari se brinu zbog visokog sadržaja šećera u urmi, ali važno je napomenuti da urme imaju nizak glikemijski indeks, što znači da polako podižu nivo šećera u krvi. To ih čini pogodnim za osobe sa dijabetesom, pod uslovom da se konzumiraju u umjerenim količinama. Uvijek je preporučljivo da se konsultujete sa ljekarom ili nutricionistom kako biste odredili tačan broj urmi koji možete konzumirati, u zavisnosti od vašeg stanja i terapije.
Prednosti urmi u trudnoći
Urme su posebno korisne tokom trudnoće, jer su bogate gvožđem, folnom kiselinom i drugim vitalnim hranljivim materijama koje su važne za zdravlje trudnice i bebe. Folna kiselina je od suštinskog značaja za prevenciju defekata neuralne cijevi kod beba, dok gvožđe pomaže u prevenciji anemije koja je česta tokom trudnoće.
Pored toga, urme sadrže prirodne šećere koji mogu pomoći u održavanju stabilnog nivoa energije tokom dana, dok vlakna pomažu u prevenciji zatvora, koji je čest problem tokom trudnoće. Neka istraživanja sugerišu da konzumacija urmi pred kraj trudnoće može pomoći u pripremi tijela za porođaj, čineći kontrakcije efikasnijim.
Da li su urme dobar izbor za mršavljenje?
Iako urme nisu niskokalorična hrana, mogu biti koristan dodatak u planovima za mršavljenje, ako se konzumiraju u umjerenim količinama. Bogate su vlaknima koja pružaju osjećaj sitosti, a prirodni šećeri u urmi mogu zadovoljiti želju za slatkim, smanjujući potrebu za nezdravim poslasticama.
Kombinovane sa zdravom ishranom i fizičkom aktivnošću, urme mogu biti dio uravnoteženog plana mršavljenja. Međutim, prekomjerna konzumacija urmi može imati suprotan efekat, pa je važno pratiti unos kalorija.
Urme su izuzetno hranljiv i ukusan plod koji nudi mnoge zdravstvene prednosti. Njihova bogata nutritivna vrijednost, sposobnost da podrže probavu i doprinesu opštem zdravlju je od izuzetno velikog značaja za nas.
