Intervencija Đorđeve i Aleksandrove tetke, italijanske kraljice Jelene, (kćerka crnogorskog kralja Nikole – prim. priređivača) preko patrijarha Varnave, da se princ pusti na slobodu, dovela je do zatezanja odnosa između crkve i krune. Za ličnost princa Đorđa bile su, uz to, i u međuratnom periodu vezivane vijesti o nemirima i prevratima u jugoslovenskoj državi. Tako je po svjedočenju diplomate Koste St. Pavlovića, januara 1931. godine, njemačka štampa javljala da je princ Đorđe pobjegao iz Niša, da je sa oficirima isplanirao zavjeru i došao u Beograd, zbog čega je kralj Aleksandar morao da se skloni u Zagreb. Političaru Dragoljubu Jovanoviću su tokom 1937. godine iz Bosne i Hercegovine stizale vijesti da je princ Đorđe stigao iz Rusije i prigrabio vlast u Beogradu kao Karađorđe II.

Kao što su u vrijeme okupacije tokom Prvog svjetskog rata nastajale i širene vijesti o navodnim aktivnostima princa Đorđa i njegovom rukovođenju Topličkim ustankom, tako je vrlo brzo po okupaciji Srbije u Drugom svjetskom ratu i izbijanju ustanka 1941. došlo do širenja glasina da se on nalazi na čelu ustaničkih snaga. Sačuvano je više svjedočenja da pripadnici narodnooslobodilačkog pokreta nijesu mnogo pokušavali da demantuju glasine da su oni zapravo vojska princa Đorđa Karađorđevića. Čak su postojale glasine da je general Ljubomir Novaković u stvari princ Đorđe, čemu je pogodovala i fizička sličnost između njih dvojice. Ljubomir Novaković (1883–1943) bio je artiljerijski brigadni general u vojsci Kraljevine Jugoslavije. Po okupaciji Srbije u Drugom svjetskom ratu, poslije neuspjeha da ostvari saradnju sa ravnogorskim pokretom, pristupio je četnicima Koste Pećanca i postao komandant njegovih odreda u Šumadiji. Na jesen 1941. napustio je saradnju sa Pećancem i sklopio sporazum sa partizanima, ali se ubrzo povukao u Bosnu i Hercegovinu, a zatim u Crnu Goru pokušavajući da osnuje sopstveni pokret otpora. Strijeljali su ga partizani 1943. godine.

Osim u okupiranoj Srbiji, još raširenije uvjerenje o rukovodećoj ulozi princa Đorđa u ustanku 1941. godine postojalo je u Bosni i Hercegovini. Među pripadnicima ravnogorskog pokreta vjerovalo se da su takve glasine sračunato širene i propagirane od strane narodnooslobodilačkog pokreta. U dva izvještaja ravnogorskih snaga, u kojima je izvršen pregled zbivanja tokom ustanka u Bosni i Hercegovini, iznijete su tvrdnje da je Slaviša Vajner Čiča, kao vođa partizana na Romaniji o sebi potajno širio glasine da je on princ Đorđe, a da je stanovništvo uglavnom prihvatalo te tvrdnje. Slaviša Vajner Čiča (1903–1942) komandir Romanijskog partizanskog odreda, a zatim član Glavnog štaba NOP odreda Bosne i Hercegovine, poginuo je sredinom januara 1942. godine. Čak se u krugovima četnika smatralo i da se Vajner održavao zahvaljujući tim glasinama. O postojanju ovakvih glasina svjedočio je i istaknuti pripadnik narodnooslobodilačkog pokreta Rodoljub Čolaković, ali ih nije pripisivao samom Vajneru, već seoskom stanovništvu, koje je ujedno sumnjalo u tu tvrdnju zbog činjenice da je princ Đorđe znatno stariji od Vajnera.

Dr Ljubinka Škodrić

-Foto: Privatna arhiva

I kada njegova ličnost nije služila kao motivacija za borbu, naklonost i simpatije prema princu Đorđu stanovništvo je pokazivalo zbog njegove tragične sudbine. Od strane dramskog pisca Aritona Mihailovića u okupiranom Beogradu nazivan je jednim od najnesrećnijih ljudi na svijetu, o kome se "može napisati najjezivija tragedija i najstrašniji roman".

Višegodišnja izolacija princa Đorđa u Toponici kod Niša okončana je u vrijeme njemačkog napada na Kraljevinu Jugoslaviju u aprilu 1941. godine. Tada se, u pratnji ljekara i obezbjeđenja, prvo evakuisao u manastir Kalenić, a zatim stigao do Han Pijeska, odakle je trebalo da krene sa vladom i kraljem u emigraciju. Na osnovu izjave pripadnika žandarmerije koji su bili angažovani na obezbjeđenju članova dvora tokom Aprilskog rata moguće je jednim dijelom utvrditi i kretanje princa Đorđa.

PRIREDIO: MILADIN VELjKOVIĆ

(NASTAVIĆE SE)