Knez Mihailo je uputio notu predstavnicima velikih sila u Beogradu, u kojoj je podvukao da ne preuzima na sebe nikakvu odgovornost za ozbiljne posljedice koje mogu nastati iz loših srpsko-turskih odnosa. Na stranu srpske vlade, u cilju sprečavanja eskalacije nasilja, stali su ruski, francuski i pruski konzuli. Tursku stranu štitili su austrijski i engleski konzul. Longvort je posebno, stalnim isticanjem da srpska vlada mora da pokaže veliku umjerenost, samo podsticao Turke na odlučnije akcije. I u Carigradu je engleski ambasador Bulver predlagao svojim kolegama da kolektivno osude kneževu notu, ali je ovaj potez osujećen zahvaljujući oštrom protivljenju ruskog predstavnika Lobanova–Rostovskog. Ruski i francuski ambasadori u turskoj prestonici su isticali da turska vlada mora da pokaže neki znak dobre volje, a to sigurno nisu bile vojne mjere. A. F. Budberg, tadašnji ruski ambasador u Berlinu je, po nalogu iz Petrograda, u maju 1862. godine pokušao da izdejstvuje podršku Francuske u vezi sa Istočnim pitanjem i pritiscima na Srbiju. Iako je Rusija oprezno istakla zahtjev da se Srbima ustupe tvrđave, kao glavni izvor nemira, zvanični Pariz je bio spreman jedino na održavanje statusa quo. Obije sile su se dogovorile da pruže podršku Srbiji, ali bez teritorijalnih promjena i bez iskazivanja pretjerano neprijateljskog stava prema Porti. Jedini ustupak koji se mogao učiniti Porti po pitanju srpske vojske bilo je upućivanje lica koje bi ispitalo navodne pripreme Kneževine Srbije za rat. Petrogradu je bila neophodna podrška Francuske iz straha da se Rusija ne može sama izboriti sa ostalim silama, te da se pod pritiskom Britanije prava Kneževine Srbije mogu značajno umanjiti. Ipak, ruski zvaničnici su dosta oprezno posmatrali politiku Napoleona III, ističući brojne suprotnosti njegove politike – popuštanje prema italijanskom i zatezanje prema Istočnom pitanju.
Sredinom maja, kada su Petrograd i Pariz pokušavali da usaglase stavove, knez Mihailo i Garašanin su uputili nalog kapućehaji u Carigradu da preduzme korake na Porti i zatraži neodložan dolazak turskog komesara u Srbiju, i konačno rješavanje pitanja iseljenja Turaka. Jovan Ristić, kapućehaja je, nezadovoljan odugovlačenjem Porte, najavio Ali–paši da će srpska vlada uspostaviti jurisdikciju nad muslimanima van tvrđava, ukoliko se odmah ne pošalje komesar. Umjereni paša bio je vrlo nezadovoljan Ristićevim riječima, gledajući na taj akt srpske vlade kao na objavu rata. Zahtjev za slanjem komesara podržale su i Rusija i Francuska, ali ne i potez kojim bi srpska vlada nasilno uspostavila jurisdikciju. Takvu odluku srpske vlade, Rusija nije imala snage da podrži, posebno što se sa njom nije slagala ni Francuska. Ruski ambasador je nakon verbalnog incidenta između paše i Ristića pokušao da pridobije Bulvera za zahtjev srpske vlade i slanje turskog komesara. Engleskom ambasadoru pokušao je da stavi do znanja da britanska potpora Porti i kritikovanje srpske vlade vode sigurnom ratu, što nikako ne odgovora nijednoj od velikih sila. Lobanov–Rostovski je u razgovoru sa Bulverom jasno istakao namjeru Rusije da podrži Srbiju. Računajući da će uz Petrograd najvjerovatnije stati i Pariz, Bulver je počeo da savjetuje Porti da pošalje komesara u Srbiju i time izbjegne dodatne zaplete. Ali–paša je pristao na molbu velikih sila, ali je slanje komesara odlagano "sa svakim parobrodom, na svaka četiri dana." Za to vrijeme napetost u Srbiji bila je na vrhuncu. Kako su knez Mihailo i vlada očekivali da je mnogo vjerovatnije da do eventualnog sukoba dođe na sjeverozapadu zemlje, oko tvrđave Soko ili na Drini, donijeta je odluka da knez hitno posjeti te krajeve. Iz Beograda je, u pratnji ministra Koste Cukića, otputovao 11. juna preko Obrenovca, Valjeva i Osečine za Loznicu, gdje je stigao 15. juna, istog dana, kada je u Beogradu došlo do sukoba na Čukur–česmi.
PRIREDIO: MILADIN VELjKOVIĆ
(NASTAVIĆE SE)
