Posljednji barokni Srbin (1): Imao znanja zapretana u vjekovima

Feljton smo priredili prema knjizi Radovana Popovića “Poslednji barokni Srbin: Stojan D. Vujičić – njim samim”, koju je objavila Matica srpska iz Novog Sada

"U Rimu je umro Stojan Vujičić. Sa njegovom ličnošću biće pokopano čitavo razdoblje naše istorije. Za dugi niz godina predstavljao je za nas, koji su po raznim osnovama pristizali Srbima u Mađarskoj, ključnu, gotovo jedinu ličnost sa kojom se moglo razgovarati kao sa znalcem istorije Srba u Ugarskoj. Doživljavao sam ga kao posljednjeg od svog roda. On je te uloge bio svjestan, nosio ju je sa šarmom i stilom čovjeka koji zaključuje jedno razdoblje srpske sudbine u rasejanju". Ovo je dio riječi iz dnevnika akademika Dejana Medakovića, od 12. februara 2002. godine, posvećenih Stojanu D. Vujičiću, o kome je neprevaziđeni srpski i jugoslovenski biograf, novinar i pisac, Radovan Popović, napisao zanimljivu knjigu "Poslednji barokni Srbin: Stojan D. Vujičić – njim samim". Knjigu je 2021. godine objavila Matica srpska iz Novog Sada, a uz njeno odobrenje i saglasnost autora, u ovom feljtonu, osvijetlićemo ličnost i djelo ovog znamenitog stvaraoca, "bez kojeg se istorija srpsko-mađarskih veza ne može ni zamisliti..." Fotografije koje ćemo koristiti, kako je naveo i autor Radovan Popović, pripadaju privatnoj arhivi Marijete Vujičić, a sadržane su u ovoj njegovoj knjizi.

Pored Vujičića, Radovan Popović je portretisao veliki broj znamenitih srpskih i jugoslovenskih pisaca, objavivši tako preko dvadeset biografskih knjiga. Rođen je 1938. godine u selu Dub, kod Bajine Bašte. Gimnaziju je završio u Užicu, a književnost je studirao u Beogradu. Bio je dugogodišnji urednik kulturnog dodatka "Politike". Za knjigu "Život Meše Selimovića", nagrađen je 1988. godine Oktobarskom nagradom grada Beograda za književnost, a dobitnik je još mnogih značajnih nagrada i priznanja. Član je srpskog PEN kluba i član upravnih odbora Zadužbine Ivo Andrić, Zadužbine Desanka Maksimović i uprave Fondacije Vasko Popa.

***

Sve je izgledalo toržestveno! U srcu Pešte u porti stare srpske Crkve Svetog Georgija, događala se srpska svadba, a oko porte se okupio čitav kvart prestonice da vidi taj spektakl – veselje je priredio prota Dušan Vujičić. On ženi mlađeg sina Stojana, a djever, njegov stariji brat Tihomir, čuven u cijeloj mađarskoj državi kao kompozitor i etnomuzikolog, uveo je mladu u crkvu – bila je prepuna, nije bilo lako mladencima probiti se kroz svjetinu.

Mladenci su ushićeni. "Dušice" – tako jedno drugo oslovljavaju. Stojan je svoju izabranicu Marijetu Vener uočio na fakultetu u Pešti, na slavističkoj katedri, u takozvanoj "maloj biblioteci", pa se o njoj raspitivao kod profesora. Dogodila se ljubav na prvi pogled... Marijeta će upoznati Stojanove roditelje, ali i svoje sa svojim izabranikom – dopao im se. I porodice su se upoznale, a prosac je već imao namještenje. Bavio se ozbiljnim poslom – istraživao je mađarsko-jugoslovenske kulturne veze u prošlosti, znao mnoga znanja zapretana u vjekovima... Studije književnosti završio je 1958. godine na Filozofskom fakultetu (srpskohrvatski i bugarski jezik), a već naredne 1959. godine postao je pripravnik u Književno-istorijskom institutu Mađarske akademije nauka; ubrzo će biti odstranjen zbog učešća u revoluciji 1956. godine, a 1963. godine postaće saradnik Pozorišnog instituta.

Bio je lijep sunčan dan 7. avgusta 1966. godine. Stojan je svojim šarmom, kulturom i uopšte ponašanjem osvojio, opet na prvi pogled, Marijetine roditelje. O velikim praznicima, ili nedjeljom, izvodio bi ih sa svojom izabranicom u pozorište "Madach", gdje se prikazivala veoma gledana Krležina drama "U agoniji", u prevodu na mađarski jezik Stojanovom i Zoltana Čuke; ili su išli u operu, na koncerte, pa na večeru kod protinice i prote; majka Nevenka i otac Dušan tako su bolje upoznavali buduće prijatelje. Brzo su se sprijateljili.

PRIREDIO: MILADIN VELjKOVIĆ

(NASTAVIĆE SE)

MIŠLjENjA OBJAVLjENA U TEKSTOVIMA AUTORA NISU NUŽNO I STAVOVI REDAKCIJE „DANA”