PIŠE: Prof. mr Zora Jestrović
U prilog neljudskih postupaka Sava Joksimovića, Budo Simonović se poziva i na svjedočenje prvoborca i poznatog slikara Save Labana o tragičnoj sudbini dvojice Vasojevića, partijskih i skojevskih rukovodilaca Radomira Jovančevića i Miordraga Meda Ćulafića, koji su dospjeli u četnički zatvor u Kolašinu, gdje su osuđeni na smrt, ali su noć uoči strijeljanja, sa još dvojicom drugova uspjeli da pobjegnu iz zatvora.
Njihovoj slobodi se jedino nije poradovao S. Joksimović. Osnovao je prijeki sud i osudio ih na smrt zato što su "dozvolili da živi padnu u ruke klasnom neprijatelju".
Smrću strijeljanih vasojevićkih partizana bavio se i Đilas u svojim autobiografskim zapisima, (iz kojih je B.S. izdvojio primjerene citate), ali nigdje ne pominje Meda Ćulafića. To navodi na zaključak, smatra autor, a ni Đilas to ne krije, da je bio saglasan sa Joksimovićevom odlukom. Očito je da je Joksimović, cio poslijeratni period i cio svoj život, bio paradigma Golog Otoka – o kome se sa strahom ćutalo.
Istorijske i ljudske istine radi, autor knjige "Lijeve greške" donosi i pravu verziju pogibije advokata Buda Tomovića, sekretara Pokrajinskg komiteta SKOJ-a za Crnu Goru - proglašenog za narodnog heroja.
Na osnovu priče o autorovom stricu Svetozaru Simonoviću, jednom od Tomovićevih pratilaca, koju je do kraja života pričao Svetozarov stric Mirko, jasno je kako je bilo. Dan poslije borbe partizana sa četnicima, na Crkvini, kod Kolašina, 20. marta 1942. godine, Mirko je našao svog poginulog sinovca na lugu pored rijeke Bistrice, a odmah do njega i Buda Tomovića u donjem vešu, pošto su četnici sa njega mrtvog skinuli drugu odjeću.
Autor ove knjige tako negira pisanje, Tomovićevog ujaka, „četničkog pukovnika“ Velimira Piletića, koji tvrdi da je njegov sestrić još prije bitke bio osuđen na smrt od svoje partije, zajedno sa svojom trudnom ženom i onda su na dan bitke tu dovedeni i likvidirani. Uz sve besmislice i laži u ovoj konstrukciji, koje autor knjige negira, kao nepobitnu činjenicu on ističe i to da Tomović uopšte nije bio oženjen!
U Rovcima i Morači partizani su početkom 1942. počinili niz ubistava koja nijesu bila političke prirode. Pored ostalih i Milene Drljević, majke četničkog prvoborca Vučete, čiju je smrt, smatra Simonović, zloupotrijebio najprije sveštenik Velibor Džomić, tvrdeći da je ona spaljena kao vještica pred Moračkim manastirom, a kasnije i mnogi drugi. Ali, niko i ne spominje stravičnu sudbinu trojice braće Drljević, koji su noću izvedeni iz kolašinskog četničkog zatvora, i zbog osvete za Mileninu smrt, satanski pobijeni...
O posljedicama "lijevih grešaka" i podjela među braćom, govore brojni zapisi, priče i ispovijesti o tragičnim sudbinama mnogih porodica koje su dovedene skoro do iskopanja. Autor je neke preuzeo iz dokumenata i literature, a najveći broj predstavljaju oni koje su mu sudionici i potomci lično ispričali. Primjetna je autorova namjera da obznani što cjelovitiju i svestraniju sliku uzroka, načina i posljedica stradanja. U tom smislu se upušta u polemiku sa različitim oponentima i često citira opširne ključne dokaze u prilog istinitosti - bez obzira koja je strana za to odgovorna (partizani ili četnici).
Autor, sa zadovoljstvom, naglašava pozitivnu ulogu Tita u vrijeme "lijevih grešaka" i konstatuje da i najljući njegovi neprijatelji "ne mogu da prećute njegovu pozitivnu ulogu u toj priči, to da je neprestano, direktno upozoravao na štetnost ‘lijevih zastranjivanja‘ i njihove nesagledive štene posljedice". Zbog toga je Tito, nesumnjivo, i inicirao smjenu Pokrajinskg komiteta KPJ i vojnog vođstva u crnogorskom partizanskom pokretu, početkom aprila 1942.
Sjutra: TRAGEDIJA JAUKOVIĆA
