Blagoje Nešković je prvi put izašao iz Beograda u ljeto 1943. godine kada je otputovao na dva mjeseca u Šumadiju, na partijsko i vojno savjetovanje okružnih komiteta i štabova partizanskih odreda iz sjeverne i centralne Srbije. On je u maju poslao pismo političkom komesaru Glavnog štaba Momčilu Markoviću i izvijestio ga o namjeri da se održi savjetovanje. Savjetovanje je održano od 9. do 13. avgusta na planini Bukulji, a učestvovali su predstavnici pet ratnih okružnih komiteta (Požarevac, Valjevo, Mladenovac, Čačak i Kragujevac), većina članova PK i Glavnog štaba NOP-a.[...]

Nakon završenog savjetovanja rukovodioci okružnih komiteta i partizanskih odreda nastojali su da sprovedu u djelo odluke donijete na njemu. Dragi Stamenković Branko i Predrag Marković Alimpije poslati su na jug Srbije da tamo prenesu zaključke savjetovanja i da formiraju jedinice za borbu. Donijeta je i odluka da Blagoje Nešković kao sekretar PK otputuje na jug, gdje je trebalo stvoriti rukovodeći centar NOP-a za čitavu Srbiju. Značaj savjetovanja na Bukulji je bio i u povezivanju cjelokupnog rukovodstva KPJ i njegovog boljeg funkcionisanja.

Blagoje Nešković se poslije boravka u Šumadiji vratio u Beograd sa Verom Miletić, koju je zadužio za sređivanje beogradske ilegalne organizacije, a potom je izašao iz Beograda ponovo u ljeto 1943. godine. Krajem septembra 1943. godine stigao je na teritoriju Puste reke, gdje je održao više sastanaka i savjetovanja sa OK Leskovac i Toplice, kao i štabom Prvog južnomoravskog odreda. Odlučeno je da se formira brigada, što je potvrđeno odlukom Glavnog štaba za Srbiju. Prva južnomoravska brigada formirana je najvjerovatnije 9. oktobra 1943. godine u selu Obražde. Smotru je izvršio Blagoje Nešković, uz prisustvo boraca Prvog južnomoravskog odreda i prisutnih građana iz Puste reke i Dobriča, koji su došli da posmatraju događaj.[…]

Neposredno prije nego što je sa Prvom južnomoravskom brigadom krenuo za Šumadiju, Blagoje Nešković je prisustvovao Okružnoj partijskoj konferenciji oktobra 1943. godine, na kojoj je bilo oko 30 delegata sa terena i odreda, a PK je, pored njega, predstavljao Dragi Stamenković. Pored analize sveukupne političke i vojne situacije u svijetu i zemlji, na konferenciji su analizirani rad i perspektiva NOP-a. Blagoje Nešković je početkom novembra prisustvovao smotri jedinica Drugog južnomoravskog odreda, održanoj u Crnoj Travi povodom proslave godišnjice Velike oktobarske revolucije. Tom prilikom je zajedno sa Dragim Stamenkovićem govorio na mitingu.[...]

Kako se broj boraca u odredima povećao, PK je odlučio da formira još jednu brigadu na ovom području, tako da je u prisustvu Blagoja Neškovića u mjestu Dobra Voda u Rasini 21. novembra 1943. godine formirana i Druga južnomoravska brigada. Na osnivačkom zboru govorili su Blagoje Nešković u ime Pokrajinskog komiteta i Nedeljko Karaičić u ime Glavnog štaba NOV i PO Srbije.

Blagoje Nešković je ostao na ovoj teritoriji sve dok mu nije stigla poruka od Vrhovnog štaba da bi trebalo da se sastane sa Prvom šumadijskom brigadom u Šumadiji. Iako su se rukovodioci u Šumadiji sastali, organizacija je ponovo postala razbijena kada su se članovi Glavnog štaba razišli na različite strane. PK je u novonastaloj situaciji predstavljao samo sekretar, Blagoje Nešković, dok je politički komesar Glavnog štaba bio Moma Marković Vuk. Njih dvojica su međusobno razmjenjivali poruke i održavali vezu pisanim putem. Pojedini istoričari ocjenjuju vrlo negativno činjenicu da nije formiran jedan rukovodeći centar koji bi mogao da djeluje kao Glavni štab i PK, već se funkcionisanje svelo na aktivnosti pojedinaca, posebno ističući ulogu Blagoja Neškovića kao rukovodioca, koji je imao najveći uticaj u ovom periodu. Iako je njegov uticaj bio neosporan, smatramo da je neodrživa teza da je Blagoje Nešković "strahovao da Glavni štab, svojim uticajem na razvoj oslobodilačke borbe u Srbiji, ne zasjeni rukovodeću ulogu Pokrajinskog komiteta KPJ u oslobodilačkoj borbi", s obzirom na to da je Glavni štab sprovodio liniju KPJ i PK i da ove institucije nijesu bile međusobno suprotstavljene.

Priredio:

MILADIN VELjKOVIĆ

(Nastaviće se)